Kako zaštititi voćke od mraza i niskih temperatura

Koliko će biti oštećenje od niskih temperatura, zavisi od vremenskog perioda u kom se mraz javio, intenziteta i trajanja mraza, ali i od same vrste i sorte voća. Mraz koji se javi rano u proleće može da nanese ozbiljnu štetu. Međutim, znatan deo ove štete može biti sprečen primenjivanjem aktivnih ili pasivnih oblika zaštite od mraza.



Niske temperature i mrazevi imaju negativan uticaj na osnovne fiziološke procese u biljkama na taj način što ih prvo usporavaju, a zatim ih i sasvim prekidaju. Kada temperatura padne ispod nule, dolazi do formiranja leda u biljkama. Kako kristali leda rastu, oni izvlače vodu iz ćelija biljke i gubitak vode uzrokuje uginuće biljaka.

Pored navedenog, kristali leda takođe vrše i veliki pritisak na zidove ćelija, kako se uvećavaju što dovodi do pucanja i oštećenja tkiva.

Koliko će biti oštećenje od niskih temperatura, zavisi od vremenskog perioda u kom se mraz javio, intenziteta i trajanja mraza, ali i od same vrste i sorte voća. Mraz koji se javi rano u proleće može da nanese ozbiljnu štetu. Međutim, znatan deo ove štete može biti sprečen primenjivanjem aktivnih ili pasivnih oblika zaštite od mraza.

Uticaj temperatura na voće

Životni procesi biljaka zavise od oscilacija idealnih- maksimalnih i minimalnih temperatura. Maksimalne i minimalne temperature predstavljaju ključni faktor za uspevanje biljaka, ali i njihov geografski raspored. Niske temperature korisne su u zimskom periodu za održavanje života voćaka u toku zimskog mirovanja ali takođe su i nepovoljne zbog mrazeva. Najčešće se javljaju u toku zimskog mirovanja ili kasnije u početnim fenofazama vegetacije, kada su i najopasniji.

Prema rečima Snežane Janjić, iz PSS Užice, u toku jačih zima mogu nastati slabije ili jače povrede tkiva i pojedinih organa voćaka usled mrazeva, koje obično ne dovode u pitanje samo održavanje voćaka.Tako mogu da izmrznu u potpunosti ili delimično: cvetni pupoljci, nedozreli vrhovi mladara, tanje grančice u unutrašnjosti krune, koje su bile jače zasenjene ili grančice jače opterećene rodom predhodne vegetacije.

"Usled izmrzavanja mogu se javiti pukotine ili nekrotične pege. Slične promene mogu nastati i na korenu, što je vrlo nepovoljno za održavanje i rodnost voćaka. Mnoge posledice izazvanim niskim temperaturama mogu se izbeći preventivnim merama kao što su pravilan izbor položaja terena, odabir sorti koje su otporne na niske temperature, izbor podloge i dr. Zatim potrebna je i primena agrotehničkih mera koje omogućavaju da se voćke održe u stanju što veće otpornosti na mrazeve," objašnjava Snežana.

Značaj agrotehnike

Agrotehničkim merama neophodno je sprečiti bujan rast letorasta, kasno završavanje vegetacije ili jača oštećenja organa uzorkovana štetočinama. Značajne rezultate u praksi dala je mera krečenja stabala i snažnijih grana, na jesen. Krečenje voćaka ima prednost jer u proleće usporava kretanje vegetacije čime se smanjuje i mogućnost stradanja mladih stabala od kasnih prolećnih mrazeva.

Kritične temperature za pojedine biljne organe

Na osnovu istraživanja, urađena je skala izmrzavanja i utvrđene su kritične temperature vazduha: za zametnute plodove kritične su temperature u intervalu -1 do + 2 stepena, otvorene cvetove ugrožavaju temperature od –3 pa naviše. Neotvoreni pupoljci stradaju na temperaturama od -5 do -8. Kambijum ugrožavaju temperature od – 10, a neodrveneli deo stabla, apsorptivnu sposobnos korena, kao i čitavu biljku, ugrožavaju temperature od –25 do – 35 stepeni.

Mraz ne voli neobrađeno zemljište
Opasnost od pojave mraza znatno je manja blizu većih vodenih površina, iznad neobrađenog zemljišta, ali i na južnim obroncima. O ovim okolnostima potrebno je voditi računa prilikom planiranja sadnje voćaka i vinove loze. Neophodno je da se svaki voćar upozna sa tehnologijom procesa zaštite od mraza, ali i da pravovremeno ulaže u tehnologiju jer u protivnom mraz će, vrlo verovatno, prepoloviti ili u potpunosti uništiti očekivani rod, a što predstavlja veću štetu od troškova ulaganja u tehnologiju zaštite od mraza.

Izvor:agroklub.rs