Govedarstvo Norveske


Farma može imati najviše 105 muznih grla. Raspored farmi po Norveškoj je određen u skaldu sa populacijom stanovništva, a uglavnom je tačno određen broj farmi na nekom području. Tendencija je udruživanja manjih farmera (20-30 grla) i mehanizacija proizvodnje.


U periodu od 23. maja do 6. juna, u okviru „Programa Vlade Norveške za Jugoistočnu Evropu“ u projektu „Profesionalni razvoj u području uzgoja domaćih životinja“, posjetio sam Norvešku i neke od njihovih kapaciteta u poljoprivrednoj proizvodnji i obrazovanju u sferi poljoprivrede.

Tokom te dvije sedmice posjetili smo: Univerzitet životnih nauka u Ĺsu, Visoku školu veterinarsku u Oslu, te institucije GENO i NORSVIN. U okviru ovog teksta, ukratko je opisano stanje u norveškom govedarstvu i institut GENO.

GENO je norveška institucija, koja pokriva gotovo cijelu govedarsku proizvodnju u okviru genetike i oplemenjivanja, te drugih biotehničkih mjera koje se koriste u stočarskoj proizvodnji. Sjedište instituta je u mjestu Hamar. Osnovan je 1935. godine. Broji 270 zaposlenih, od čega 11 doktora nauka. Vlasnici GENA su farmeri, njih oko 15.000, čije članarine uveliko pomažu u radu GENA. GENO posjeduje dvije testne stanice, testnu stanicu na performans test u Řyer-u i stanicu Store Ree, stanica za vještačku oplodnju. GENO svake godine odkupi oko 330 bičića u uzrastu od 4-5 mjeseci, od kojih na kraju četverogodišnjeg testiranja dobije 8-12/13 elitnih bikova, prosječne tržišne vrijednosti od 200.000 do 250.000 Evra.

Farmeri Norveške, imaju oko 260.000 muznih grla, od čega 90% čini norveško crveno goveče-NRF. Krakteristike NFR-a u Norveškoj su sljedeće:

 Prosječna proizvodnja mlijeka 6.800 kg, 4,2% masti i 3,4 bjelančevina,

 Somatske ćelije 110.000,

 Index osjemenjavanja 1,6,

 Mrtvorođena telad 2,7%,

 Šutost teladi 60% i

 Vjek prvog teljenja 25,7 mjeseci.

Interesantno je da je proizvodnja NRF u nekim drugim zemljama (SAD i Izrael), znatno veća u odnosu na matičnu zemlju. Primjer je Klein farma u Izraelu, gdje je prosječna proizvodnja 140 grla 11.000 kg mlijeka/godina. Prema norveškim stručnjacima, razlog tome je sistem ishrane (paša), veća briga o zdravlju životinja, te veoma dobra zaštićenost tržišta Norveške.

Na govedarstvo veliki uticaj ima država i zakoni u stočarstvu. Farma može imati najviše 105 muznih grla. Raspored farmi po Norveškoj je određen u skaldu sa populacijom stanovništva, a uglavnom je tačno određen broj farmi na nekom području. Tendencija je udruživanja manjih farmera (20-30 grla) i mehanizacija proizvodnje. Veliki broj farmi sa više od 80 grla ima robotizovan sistem muže. U razgovoru sa farmerima, zaključio sa da su oni zadovoljni situacijom i ne stide se svog posla. Migracija stanovništva selo-grad, je veoma niska.

Prosječna cijena konzumnog mlijeka na tržištu je 1.7 Evra. Cijene svih mliječnih proizvoda su dosta visoke, u odnosu na naš standard, ali više od 80% proizvoda u prodavnicama i marketima je proizvedeno u Norveškoj. Zahvaljujući dobrim sistemima zaštite kvaliteta hrane i dobroj tržišnoj kontroli, Norvežani imaju povjerenje u svoj proizvod i rado ga kupuju, bez obzira na cijenu.

Vjerujem da se dobrom poljoprivrednom i socijalnom politikom, situacija u Republici Srpskoj, a i u Srbiji uveliko može poboljšati, te vratiti omladina u poljoprivrednu proizvodnju i zdravu sredinu.