Tema: Osnovna pravila pri uzgoju priplodnih svinja

Osnovna pravila pri uzgoju priplodnih svinja


Potrebe za stvaranjem moderne proizvodnje svinja i poboljšanje važnijih proizvodnih osobina (visoka plodnost, povećanje prirasta i procenta mesa, skraćenje tova i smanjenje utroška hrane) iziskuju drugačiji pristup u neorganizovanom individualnom sektoru. Zato stočari na gazdinstvima koja imaju vlastitu proizvodnju hrane za svinje i na kojima može da se upotrebljava stajnjak treba da se opredele za intenzivan i moderan uzgoj.

Za savremenu proizvodnju svinja potrebna je, pre svega, izmena postojećeg rasnog sastava. To može da se čini kupovinom nerastova mesnatih rasa i kvalitetnih testiranih nazimica. Prilikom izbora, odnosno kupovine priplodnih nerastova i nazimica za privatni posed, odgajivač svinja treba da zna osnove selekcije i organizaciono-tehnološke mere neophodne za uspešan rad.

Savremena selekcija obavlja se na osnovu eksterijera (izgleda), porekla (priplodne vrednosti roditelja), rezultata tovnih i klasičnih osobina.

Danas se selekcija obavlja pre svega na osnovu rezultata testiranja, ali i izgleda grla. Ocenom izgleda utvrđuje se opšta građa priplodne životinje, povezanost (skladnost) pojedinih delova trupa, razvijenost mišića, građa i čvrstina nogu. Udeo masti u telu je teško ustanoviti odoka, pa se to čini ultrazvukom, kojim može s velikom tačnošću da se utvrdi debljina leđne slanine i veličina karea. Ipak, na osnovu razvijenosti mesnih partija tela i izgleda glave (suve, bez gronika) može odoka da se utvrdi mesnatost mladog priplodnog nerasta ili nazimice. Prilikom ocene eksterijera posebno je važno razdvojiti nasledne greške i one koje su nastale zbog nepravilnosti uzgoja. Nerazvijeni polni organi, broj sisa manji od 12 ili pojava slepih ili nefunkcionalnih sisa, su mane i takve životinje ne smeju da se koriste u priplodu.

Prilikom odabiranja na osnovu porekla polazi se od pretpostavke da mlad priplodni nerast ili nazimica, koji potiču od dobrih roditelja, treba takođe da imaju visoku proizvodnju. Poreklo priplodnog grla mora da je poznato, odnosno da ima pedigre za dve generacije predaka i njihove proizvodne rezultate ili bar rezultate roditelja. Svi preci dalje od druge generacije (dede i babe) veoma malo doprinose tačnosti ocena oplemenjivačke vrednosti priplodnog grla. Pedigre služi i za ocenu srodstva. Priplodni nerast ili nazimica ne smeju da budu u srodstvu, odnosno da u tri generacije predaka nemaju ni jednog istok pretka.

Odabiranjem na osnovu tovnih i klaničnih osobina kontrolišu se mladi nerastovi i nazimice. Direktnim (performans) testom ispituje se muški i ženski priplodni podmladak. Za test se odabiraju najbolja prasad iz legla koja potiču od testiranih roditelja. Muški priplodni podmladak drži se pojedinačno u boksu i ispituje porast u težini između 30 i 100 kilograma i utrošak hrane. Po završetku testa ultrazvučnim aparatom ispituje se debljina leđne slanine i veličina karea. Žensi priplodni podmladak drži se grupno i ne registruje se pojedinačni utrošak hrane. Na kraju testa prikupljeni podatci se obrađuju i za svako grlo određuje priplodna vrednost, tzv. selekcijski indeks. Postoji još i metoda kombinovanog testa, ali se ređe primenjuje.

U našoj praksi individualni proizvođači često sami proizvode nazimice, a ponekad i nerastove. To svakako nije dobar način da se dobiju kvalitetna priplodna grla. Odgajati kvalitetnog nerasta u seoskom gazdinstvu gde je u izboru samo nekoliko muške prasadi, nepravilan je pravac oplemenjivanja. Iz sopstvenog zapata, koji često broji nekoliko krmača, farmer ne može da izabere mladu nazimicu, kao što je to moguće na velikim selekcijskim farmama. Selekcija je obiman i skup posao koji zahteva stručno znanje i iskustvo.

Ekonomski posmatrano, bolje proizvodne rezultate i veći profit daće nazimica ili nerast koji su kupljeni od poznatih i registrovanih matičnih zapata, nego iz vlastite, po obimu male proizvodnje.

Osnovna pravila pri uzgoju priplodnih svinja


Važni podaci o grlu

Priplodni materijal treba nabavljati u saradnji sa stručnjacima, vodeći pri tome računa o matičnoj evidenciji izabranih grla. Prilikom kupovine grla odgaivač treba da obrati pažnju na sledeće: da životinje potiču iz registrovanih matičnih zapata, da imaju poznato poreklo (pedigre), da imaju podatke o oceni priplodne vrednosti (posebno nerastovi), da su vakcinisani protiv svih zakonom predviđenih zaraznih bolesti, da obavezno provedu zakonom određeno vreme u karantinu, da izbor obavlja u saradnji sa stručnjacima – zootehničarima.

Farmeri koji žele da gaje veći broj krmača moraju da formiraju matični zapat u kojem se strogo sprovodi planska selekcija i obeležavanje grla. To zahteva veći stepen stručnog znanja, pa se svakako treba konsultovati sa stručnjacima terenske selekcijske siužbe.