Tema: Religija kao cinilac u odredjenju srpskog kulturnog prostora

Religija kao cinilac u odredjenju srpskog kulturnog prostora


Otpadanje od pravoslavlja otpadanje od srpstva

Otpadanje od pravoslavlja trajalo je od propasti srednjovekovne države. Prvih stotinak godina turske vlasti doprineo je i odricanju od hrišćan-stva i prihvatanju islama. Vremenom je to dovelo do odnarođavanja. Nešto slično dešavalo se Srbima i u Mletačkoj Republici, Austriji i Ugarskoj, gde je rimokatolička propaganda, potpomognuta državom, pri-lično uspevala da realizuje svoje vekovne planove o unijaćenju i rimokatolizaciji pravoslavnih.

Srpsko pravoslavlje podrazumeva poštovanje osnovnih nacionalnih svetinja - slave, starosrpskog crkvenoslovenskog jezika u liturgiji, ćirilice kao jedinog pisma itd.

Odlazak Hrvata iz srpskog nacionalnog korpusa i uklapanje u tkivo rimokatolika, imalo je za posledicu i otimanje i prisvajanje civilizacijskih tekovina, na primer štokavsko-ijekavskog govora kao hrvatskog, mnogih narodnih pesama itd.

Nešto drugačije je sa religijom Dubrovčana i njihovom civilizacijom. NJihovo prvobitno kritsko poreklo i kasnije mešanje sa pripadnicima srpskog naroda koji su živeli u zaleđu doprineo je da nastane specifičan spoj kulture i religije, koja se mora ubrajati u našu civilizaciju, a to znači i u istorijski srpski kulturni prostor, bez obzira na njihovo rimokatoličanstvo i nasilno svr-stavanje u hrvatstvo.

Rimokatoličenje je imalo za cilj raspravoslavljenje i desrbizaciju. Isti slučaj je bio i sa islamizacijom. Danas je taj fenomen poznat kao "Bošnjaci". NJima je islam naj-važniji integrativni faktor, a narodom stvoreni su u komunističkoj Jugoslaviji, posle 1945. godine.

Do 1941. godine bilo je ljudi islamske vere koji su se smatrali Srbima, isto kao što je bilo onih koji su se smatrali Hrvatima. Ti slučajevi nisu postali pravilom. Proces islamizacije je završen ratom i raspadom SFR Jugoslavije, 1990-1995. godine.

Nacionalno odnarođavanje nije u suštini izdvajanje ili odlazak iz etnikuma. Međutim, ono je jednog momenta postalo završenim procesom i to je činjenica koja se ne može osporiti.

Otpadnici od pravoslavlja otpali su i od korpusa srpskog naroda.

Druga je stvar kada se postavi pitanje da li njihov odlazak znači i sužavanje srpskog kulturnog prostora.

U tom racionalnom sagledavanju, oslobođenom emocija, moraju se istorijske činjenice prihvatiti kao konačne: Bili smo veliki, danas smo mali!