Bogovinska pećina

Bogovinska pećina se nalazi u istočnoj Srbiji i jedna je od najdužih pećina u tom delu zemlje.
Ukupna dužina pećinskih kanala iznosi 5020 m. Dužina uređenog dela pećine iznosi 550 m,
a površina 2201 m2.

Položaj

Bogovinska pećina nalazi se u jugoistočnom podnožju Kučajskih planina. Udaljena je oko 2 km
od rudnika uglja „Bogovina“, makadamskim putem, koji će biti rekonstruisan i asfaltiran,
u toku uređenja pećine. Od Boljevca je udaljena oko 14 km, a od magistralnog puta
Paraćin-Zaječar 6 km. Ulaz u pećinu nalazi se na teritoriji JP „Srbija šume“. Infocentar,
sa vodičkom službom i ugostiteljskim uslugama, smešten je u lovačkoj kući, na oko 200 m
od ulaza. Do ulaza u pećinu izgrađena je pešačka staza. Pre dvadesetak godina, Bogovinska
pećina bila je najduža pećina u Srbiji - 5020 m i među najdužim pećinama u bivšoj
Jugoslaviji. Istovremeno, to je bila jedina velika pećina u Srbiji, koja nije bila uređena
za turističke posete.

Dosadašnja istraživanja

Bogovinska pećina bila je objekat istraživanja brojnih speleoloških ekipa zbog dužine i kvaliteta
pećinskog nakita. Detaljno je istražena i objašnjena njena morfogeneza, ali nije raspolagala
idejnim projektom za korišćenje u turizmu, ni delimično, ni u celini. Glavni istraživači koji
su objavili svoje naučne rezultate su: S. M. Milojević (1938), Dragutin Petrović (1957, 1977),
D. Petrović, Dušan Gavrilović, Milutin Lješević (1978), D. Gavrilović (1960). U toku
višegodišnjeg istraživanja, navedeni autori, detaljno su obradili speleomorfologiju pećine i
objasnili njenu genezu - način postanka i evoluciju i učinili mnogo za njenu afirmaciju u
stručnim krugovima i javnosti. Sem toga, na svetlost dana doneli su fotografije fascinantnog
pećinskog nakita, koji nema ni jedna druga velika pećina. Od tada je prošlo skoro 30 godina,
kada je R. Lazarević (2007) istražio ulazni potez pećine u dužini od 821 m i uradio projekat
po kojem je pećina uređena za turističke posete. Istraživao je po pozivu Svetolika Vučića
(direktor Turističke organizacije iz Boljevca) i dr Nebojše Marjnovića (predsednik opštine
Boljevac). Bilo je i drugih istraživača (ASAK, 1984, 1985), ali njihovi rezultati nisu bili
dostupni. Nova istraživanja, u dužini od oko 1 km i izrada idejnog projekta, sa elementima
izvođačkog projekta, dogovorena su na sastanku u Beogradu, 2. februara 2007. godine, kome su
prisustvovali N. Marjanović, Svetolik Vučić i R. Lazarević. U vezi sa istraživanjem Bogovinske
pećine, posebno iznenađuje činjenica da Jovan Cvijić nije znao za ovu tada najdužu pećinu.
Na teritoriji opštine Boljevac, istraživao je više pećina u slivu Radovanske reke, zatim
Ledenicu na Rtnju, Devojačku pećinu kod Podgorca i više puta je bio u blizini Bogovinske
pećine. Razlog je što ga meštani nisu obavestili. Čuvali su je za svoje potrebe: sklonište,
zbegovi. U to vreme bio je poznat samo ulaz u pećinu (oko 1000 m), a dalje se moglo samo
kroz vodeni sifon. Ali u toku sušnih godina, kada voda otekne ili presahne, moglo se ući u
glavni kanal.

S. M. Milojević (1938) ukazao je na značaj brahiklaza(kratke pukotine koje seku samo jedan
krečnjački sloj), na pojavu meandara u Glavnom kanalu Bogovinske pećine. D. Petrović (1957)
istražio je Bogovinsku pećinu u dužini od 3118 m i istakao glavne etape njene morfološke
evolucije. Po njemu sadašnji vigled (otvor na tavanici) bio je uzlazni izvor Bogovinske reke,
koja je proticala kroz pećinu. U kasnijim istraživanjima otkrio je još neke delove Bogovinske
pećine i na taj način povećao dužinu pećine na 3157 m (1961). D. Gavrilović (1960) istražio
je podzemnu hidrografsku vezu, između ponora podzemne Bogovinske reke i izvora, koji se
javljaju u galerijama rudnika uglja „Bogovina“. D. Petrović, D. Gavrilović i M. Lješević,
u toku 1975-1976. godine. otkrili su nove pećinske kanale, u dužini od 1503 m, tako da
ukupna dužina Bogovinske pećine iznosi 5020 m. R. Lazarević, Boško Paunović i Sveta Ilić,
istražili su predviđeni deo pećine, od 7- 11. februara 2007. godine. Pored njih, u istraživanju
su učestvovali i rudari. Posebnu pomoć pružio je rudnik uglja.

Vikipedija