Tema: Manastir Vojlovica

Manastir Vojlovica

Manastir Vojlovica je manastir Srpske pravoslavne crkve koji se nalazi kod Vojlovice,
u jugoistočnom predgrađu Pančeva, na oko 5,5 kilometara prema Starčevu, u krugu
Rafinerije „Pančevo“. Prema najstarijoj verziji, manastir je osnovao 1383. despot
Stefan Lazarević, sin kneza Lazara, a najstariji pouzdani izvor ostavio je jeromonah
Partenije 1542. godine (neka predanja govore da su crkvu podigli monasi koji su se
doselili iz srpskih krajeva). U manastiru postoji zapis iz 1799. koji navodi na to
da je despot Stefan Lazarević obnovio manastir 1405. godine. Oduvek je bio važno
duhovno središte ovog dela Banata.

Istorija

Manastir je nebrojano puta razaran, zatvaran, spaljivan, a monasi su odvođeni u ropstvo
ili mučki ubijani. Na osnovu istorijskih zapisa najveća razaranja, ali istovremeno i
obnove manastira, vezana su za 18. vek (1716, 1738, 1788). Tokom Drugog svetskog
rata u manastiru su Nemci držali zatočene srpskog patrijarha Gavrila Dožića i vladiku
žičkog Nikolaja Velimirovića. Zbog podizanja Rafinerije nafte u Pančevu koja je
izgrađena na manastirskom posedu 1965. život u manastiru Vojlovici je bio ugašen.
Problem je posle više godina prevaziđen, život u manastiru je obnovljen, a fabrika
i manastir danas postoje u retko viđenoj simbiozi. Poslednji put je rekonsturisan
i obnavljan 1981—1988. godine. Uz obnovu, urađeni su i konzervatorsko-restauratorski
radovi na crkvi, na osnovu kojih je krajem 80-ih godina, ukazano na to da u crkvenoj
građevini postoji više slojeva živopisa, iz različitih perioda gradnje i obnove, gde
najstariji sloj potiče iz 15. ili prve polovine 16. veka. U aprilu 2012. je
dogovoreno da deo placa koji se nalazi u sastavu Rafinerije bude vraćen manastiru.
Tokom 2016. obnovljen je krov manastirskog konaka.

Vikipedija

Arhitektura

Na južnoj strani manastira odmah pored crkve nalazi se grob sa templarskim krstom.
U krugu manastira nalazi se crkva Svetih arhanđela Mihaila i Gavrila i konak.
Poseduje pozlaćeni ikonostas iz 18. veka sa tridesetak ikona.
Jednobrodnoj crkvenoj građevini sa polukružnom oltarskom apsidom, pravougaonim
pevničkim prostorijama, osmostranim kubetom nad naosom i slepim kubetom nad pripratom,
dozidana je još jedna priprata 1752. godine, za vreme igumana Pajsija Milutinovića.
Visoki barokni zvonik sa delom nove priprate prizidan je uz crkvu (Pajsijevu pripratu)
1836. godine. Baroknom izgledu crkve, pored karakterističnog zvonika, doprinosi i niz
polukružnih arkada na stubićima iznad kordonskog venca na Pajsijevoj priprati.
U XVIII veku, za vreme igumana Joanikija Miljkovića, izgrađeni su konaci, oslikani
unutrašnji zidovi hrama i načinjen visoki barokni ikonostas, kome se kao autor
pominje moler Aksentije iz Pančeva. Sadrži oko 30 ikona sa starozavetnim i novozavetnim
likovima, ikonostas je pozlaćen. Tokom 1890. godine na manastirskom posedu osnovana je
mala kapela nad vodenicom. Današnja časna trpeza od mermera potiče iz 1816. godine.
Živopis manastirske crkve posvećene Svetim arhanđelima Mihailu i Gavrilu, pratilo je
hronološki faze gradnje i obnove crkve. Početkom osamdesetih godina XX veka ispod
sloja uljanog slikarstva iz 1797/1798, godine, otkriveno je starije slikarstvo iz dva
perioda: sloj iz XV ili prve polovine XVI veka i sloj s kraja XVII ili početka XVIII
veka. Mlađi sloj zidnog živopisa manastira Vojlovice nastao je 1730/1732 godine čiji
je autor David iz Selenice, isti slikar koji je oslikao crkvu manastira Drače i
priprate manastira Manasije (Resave).
Danas je Vojlovica muški manastir.
Bogoslužbene knjige, ali i drugi pokretni vredni predmeti manastira Vojlovice kao što
su ikone, slike, ikonostas proglašeni su za spomenike kulture rešenjima iz 1952. i
1968. godine, a 1991. godine Manastir Vojlovica stiče status spomenika kulture od
izuzetnog značaja.

Vikipedija