Tema: Borislav Pekic

BORISLAV PEKIC

(1930-1992)

Borislav Pekić je jedan je od najznačajnijih srpskih književnika 20. veka,
romansijer, dramski pisac, filmski scenarista, i jedan od trinaest
intelektualaca koji su obnovili rad Demokratske stranke. Rođen je 4. februara
1930. godine u Podgorici. Njegov otac Vojislav D. Pekić je u Kraljevini
Jugoslaviji bio visoki državni činovnik, tako da su od Borislavovog rođenja
do 1941. živeli u Starom i Novom Bečeju, Mrkonjić Gradu, Kninu i Cetinju.
Početkom Drugog svetskog rata, italijanske okupacione vlasti ih proteruju
iz Cetinja za Srbiju. Njegova porodica se nastanila u Bavaništu (južni Banat),
a 1945. se sele u Beograd. Po preseljenju u Beograd 1945, obrazovanje nastavlja
u Trećoj muškoj gimnaziji, gde je maturirao 1948. Bio je član ilegalne
studentsko-gimnazijske organizacije koja se zvala Savez demokratske omladine
Jugoslavije. Uhapšen je 7. novembra 1948. godine, a maja 1949. osuđen na petnaest
godina robije sa prinudnim radom. Izdržavao je kaznu u KPD Sremska Mitrovica i
KPD Niš. Pomilovan je posle pet godina 1953. godine. Za vreme tamnovanja začete
su mnoge ideje koje je posle razvio u svojim glavnim romanima. Studirao je
eksperimentalnu psihologiju na Filozofskom fakultetu u Beogradu (1954—1958).
Godine 1958. oženio se inženjerkom arhitekture Ljiljanom Glišić. Godinama je
Pekić radio na nekolicini romana a kada je prvi od njih "Vreme čuda" (1965),
štampan privukao je pažnju velikog broja čitalaca kao i književnih kritičara.
Ovaj roman je 1976. izdat na engleskom od strane Harcourt Brace Jovanovic u
Njujorku kao "Time of Miracles" (Vreme čuda). Preveden je na francuski 1986,
na poljski 1986, rumunski 1987, italijanski 2004. i grčki 2007. Pekićev prvi
roman jasno je ukazao na dve važne karakteristike njegovog rada, oštar
antidogmatizam i konstantni skepticizam u pogledu mogućeg „progresa“ čovečanstva
koji je dostignut u toku svoje istorije. U periodu između 1968. i 1969, Pekić je
bio jedan od urednika „Književnih novina“. Njegov drugi roman "Hodočašće Arsenija
Njegovana" (1970) u kome je pored ostalog dao sliku studentskog protesta 1968. u
Jugoslaviji. Iako se ideološki distancirao od ovog opozicionog pokreta, nova
politička klima je dalje komplikovala njegov odnos sa vlašću tako da je godinu
dana bio bez pasoša. Roman je ipak dobio Ninovu nagradu kao najbolji jugoslovenski
roman te godine. Engleski prevod pod naslovom Houses of Belgrade (Beogradske kuće)
se objavio 1978. u izdavačkoj kući Harcourt Brace Jovanovic u Njujorku, a kasnije
je bio preveden na poljski, češki i rumunski.

wikipedia

Nakon Pekićeve emigracije u London 1971, jugoslovenske vlasti su ga smatrale
"personom non grata" i niz godina su osujećivali izdavanje njegovih dela u
Jugoslaviji. Najzad se 1975. pojavilo "Uspenje i sunovrat Ikara Gubelkijana"
koje je kasnije prevedeno na poljski 1980, mađarski 1982, češki 1985. i francuski
1992. Godine 1978. objavljuje delo "Zlatno runo", slede zatim i ostalih šest
tomova 1978-1986. Tim delom se Pekić uvrstio u najznačajnije srpske književnike.
Za ovu sagu Pekić je 1987. dobio Njegoševu nagradu, označujući ga kao jednog od
vrhovnih savremenih proznih pisca u Jugoslaviji. Osamdesetih Pekić je napisao
nešto sasvim novo. Sakupljao je materijal za pisanje knjige o izgubljenom ostrvu
Atlantidi, sa namerom da da jedno novo objašnjenje za korene, razvoj i propast
naše civilizacije. I pored klasičnih izvora koji su inspirisali njegov antropološki
interes, Pekić je odlučio da ocrta svoju novu viziju budućnosti i time izbegne
restrikcije „istorijskog modela“ sa kojim je on nesumnjivo morao da se suoči u
starim mitovima. Iz toga su proizišle tri knjige: žanr-roman "Besnilo" (1983),
antropološki roman 1999 (1984) i epos "Atlantida" (1988). Ove knjige su doživele
veliki broj izdanja u Srbiji, a Besnilo je bio bestseler. Besnilo je prevedeno na
španski 1988 i na mađarski 1994, a Atlantida na češki 1989. Za Atlantidu Pekić je
dobio „Goranovi nagradu“ 1988. Ovaj roman je 1983 izabran za najčitaniju knjigu
domaćeg autora te godine i dobio je nagradu "Beogradski pobednici". "Godine koje
su pojeli skakavci" u tri toma, izdate su između 1987. i 1990.
Ova trilogija je izabrana kao najbolja memoarska proza i za njih je Pekić dobio Nagradu
"Miloš Crnjanski" 1989. Aktivan kako kao autor tako i kao javna ličnost do poslednjeg
dana, Pekić je umro od raka pluća u svom domu u Londonu, 2. jula 1992. Kremiran je u
Londonu, a njegova urna se nalazi u Aleji zaslužnih građana na Novom groblju u Beogradu,
zajedno sa drugim uvaženim ličnostima iz socijalnog, političkog i kulturnog reda građana.

Bibliografija

Povest Vremena čuda, portret Hodočašće Arsenija Njegovana (1970),
U Edenu na Istoku (1971) drama, novele Uspenje i sunovrat Ikara Gubelkijana (1975)
i Odbrana i poslednji dani (1977), sotiju Kako upokojiti vampira (1977),
sedmotomni roman Zlatno runo (1978-1986), roman sa elementima trilera Besnilo (1983),
dvotomni epos Atlantida (1988), romane 1999 (1984) i Godine koje su pojeli skakavci (1984),
zbirku gotskih priča Novi Jerusalim (1988), knjige eseja Sentimentalna povest britanskog
carstva (1992) i Odmor od istorije (1993), tri knjige pisama (Pisma iz tuđine,
Nova pisma iz tuđine i Poslednja pisma iz tuđine). Autor je i tridesetak dramskih dela
za pozorište, radio i televiziju.
Napisao je i komediju Generali ili srodstvo po oružju (1972).