Tema: Rajko Petrov Nogo

Rajko Petrov Nogo


Pesnik, esejista i književni kritičar, rođen je 1945.godine u selu Borija kod Kalinovika. U Sarajevu je završio studije književnosti, magistrirao je u Beogradu. Redovni je član Akademije nauka i umjetnosti Republike Srpske. Radio je kao urednik u IP “Veselin Masleša” u Sarajevu i u BIGZu u Beogradu.

Pisao je eseje, književne kritike, sastavljao antologije, pisao pesme za decu, i objavio brojne knjige poezije : “Zimomora”, “Zverinjak”, “Bezakonje”, “Na kraju milenija”, “Lazareva subota”, “Na kapijama raja”, “Nedremano oko” i druge.


Nikola Koljević je jednom o pesniku rekao: “Ovakvim putevima pesničkog stasanja Rajko Petrov Nogo je uspeo u nečem što je u poeziji možda najteže: da veran svom ličnom glasu i liku “svoj slučaj” saobrazi sa sudbinom i duhovnim obrascima cele jedne kulture. Otuda se njegove, toliko lično intonirane pesme ne doimaju više kao samo njegove, već i kao naše zajedničke…”

Hercegovina


Sanjam.
San mi se skamenio.
Kuća se naslanja na crkvu. Crkva na šumu. Šuma na nebo.
Na kući nema vrata. U kuću se kroz crkvu ulazi.
Na crkvi vrata zazidana.
Sjedam na izvaljeni stećak. Na grčki grob.
Grgolje izvori. Biju gorska vrela.
Voda se razlijeva i kratko stače u moćnu rijeku.
Tu odmah i ponire.
Sanjam.
I u snu mi se spava.
Kraj one kuće, do one crkve, ispod one šume, pod onim nebom — dubodolinu plavi voda.
Ozdo šikljaju vrulje.
Koje je, čije je ovo jezero. Modro od neba. Tavno od šume.
Smaragdno. Do očnog bola prozirno.
I ribe u njemu jarkih boja, ribe svakojake. Ribe koje lete.
I rulja, šarena, do pasa već u vodi, golim rukama hvata ljeskavu ribu.
Kako je dolazila voda se i povlači.
U mulju drhture okrvavljeni i ribe i ljudi.
Mulj čvrsne.
Već sasušena, zemlja puca.
Traka je stala.
Kadar se ukočio.
Prizor se skamenio.
U snu — san mi se skamenio.
I stotinu se puta na različne načine ponovio.
*
Tamo sad raste zova.
Trošna koliba pod šindrom moja je rodna kuća.
I šuma je moja. Moje je i nebo.
Ali otkuda crkva.
Umjesto kuće koje nema i crkve koje tu nikad nije ni bilo — šuma je crkva.
I nad njom kube neba.
A dokle oko dopire svuda okolo, i dolje do Humnine dokle oko ne seže, sve je to ista porta.
Sve što je ikad živo nad jamom zatučeno, u džombu strovaljeno, u ponor bačeno — u porti ove crkve počiva.
Kraj velike, možda nametne gromile, kod one kuće, do one crkve,
pod onom šumom i nebesima, ispod onog mramora grčkog, počivam najzad i ja.
Meni se spava.

SA ŽUTOM ZVEZDOM NA RUKAVU


Sa žutom zvezdom na rukavu
Ja hodim svetom pridvorica
Preplivah drinu gazim savu
Tu najzad postah kukavica

U tuđa gnezda snosim jaja
Dok velikaši carstvo drobe
Pripitomljena peva raja
Zapevaj onda i ti robe

Zakukaj kao kukavica
Prevrni kano lastavica
Daleka groblja i ognjišta

Grakće li gavran naša tica
I žeže li nas nesanica
Tamo i amo Bez igde išta

NA KAPIJAMA RAJA venac soneta


Iz šume ulazimo pravo u komunizam
Na vrata magacina ko na kapije raja
Za gole i gladne Za bašibozuk i nizam
Engleski hubertusi i trumanova jaja

Sirotinja se slila u javna kupatila
Spiramo trulu prošlost I novogovor blista
Nepismena se rulja pošteno napatila
Da međ apostolima prepozna svoga hrista

Jesmo li tad kačkete od padobrana bluze
Pitomci nove vere nosili klasno svesno
Ili mlekom u prahu već šminkala nas sudba

Za ovu operetu A krokodilske suze
Jesmo li uvežbali u ono vreme tesno
Kad hranila nas unra a branila nas udba

EPITAF ZA M. S.

Zatukoše ga kamenjem
Zemljaci braća rođena
Kamenje osta znamenjem
Da je sloboda rođena

Zatukoše ga kocima
Licem na bele poklade
Dođu ubice s ocima
Za pomen da mu pokade

Onaj koji mu sastavi
Perom na trošnoj hartiji
Epitaf ovaj sumoran

Na sličnoj sramnoj zastavi
Umače crnoj bratiji
Od zavičaja umoran

BUDI MENE MIRAN


Onaj grob u žitu gdje leži djed rade
Ko u svojoj kući na seoskom groblju
Čekao je hudo božije čeljade
Da ga upokoji kada mu pozoblju

Crni konjanici i vrani gavrani
Svu od mjesečine zobnicu vedrine
Crn zavoj smijeha i božur na rani
Nosimo vo vjeki svi mi preko drine

Budi mene miran Snago Podaništva
Zgranuo si one noći nevesele
Isprane šafrane i ječam u klasu

— Ako sam to što sam Zrno Stida Ništa
Neka nam se groblja u nebesa sele
Jutro plavog sljeza o beton se sasu

OTKRIVENJE

Četiri jahača iz bosanske tmuše
Iz kamenog doba iz krvavog speva
Zatiru i prže i pred sobom ruše
Sve što uzgor stoji Samo slepac peva

Konjanike crne i čalme bijele
Mrke kaurine i gavrane vrane
Vuke i hajduke tankovrhe jele
Koce i konopce svilene gajtane

Iza crnog sunca jedan dimnjak viri
I još čeka rodu Na svetskom bunjištu
Kokoti-marsovci ljubičastih mrena

Kolutaju okom i isprave ištu
Od dvaput zaklanog Traže da se smiri
Iz zemlje provrela krv nenamirena

POTOP

Između dve zveri šćućureno jare
Spolja i iznutra lavre napuštene
Preorana groblja Rezak tamjan žare
Sa nojeve barke i sad cvili štene

I potop još traje Ustave nebeske
Provalile su se i crni dažd lije
Ovaj iz života i onaj sa freske
Ptice i gmizavci Hude familije

Čekamo zar vetar da uzbije vodu
I kao znak božji da ograne duga
Granom maslinovom da odškrine vrata

Sinja kukavica na crkvenom brodu
Pa da uzletimo put nebeskog kruga
S visokih dečana ko sa ararata

SVLAK

Poharčiše nam zdravlje
Spiskaše otadžbinu
I sada pute mravlje
Bogu Ocu i Sinu

I Puku što gavelja
Uz klance jadikovce
Označi Svetlost Velja
Ko putokaz za ovce

U gori i u vodi
U rupi crnoj nuli
Onaj Koji Nas Vodi

Pod zvezdu padalicu
Svlačiti košuljicu
Zna da smo obiknuli

NJEGOŠ U VENECIJI

Od kosova polja do voždovca
Sakraj knina do na vrata stoca
Od malena doca do sokoca
Gdje su nekad pušili sa koca

Zvijezda se do zvijezde zlati
Krvav uštap kao božur niknu
Crni brče đe ćeš okapati
U mostaru ili u travniku

Pjane glave razvile barjake
Pleme naše u lokandi pati
Tu omrkni onamo osvani

Ljulja majka uroše nejake
Međ njima ćeš mene poznavati
Po sonetu po mojoj apsani