Bor

Bor je gradsko naselje u Srbiji, poznat po rudnicima i topionici bakra. Predstavlja administrativno središte Borskog okruga.

Bor se nalazi u regiji zvanoj Timočka Krajina. Okružuju ga mnoga slikovita mjesta kao što su Banjsko Polje, Brestovačka Banja, Borsko Jezero, i planina Stol, a blizu je i planina Crni Vrh. U blizini Bora se nalazi i selo Brestovac.


Opština Bor se nalazi na krajnjem istoku Srbije, u blizini granica sa Bugarskom i Rumunijom. Opština Bor je i sedište Borskog okruga koji, pored Bora, čine opštine Kladovo, Majdanpek i Negotin. Teritorijalno pripada Borskom okrugu, zauzimajući površinu od 856 km2 na kojoj živi 255.817 stanovnika ili 65 stanovnika na km2 (u ukupnoj populaciji Srbije učestvuje sa 0,7%, a Borskog okruga sa 38,1%).

Opština Bor se sastoji od centralnog naselja i sedišta opštine – gradskog naselja Bor i 12 sela: Gornjane, Tanda, Luka, Krivelj, Bučje, Oštrelj, Donja Bela Reka, Brestovac, Slatina, Zlot, Šarbanovac i Metovnica. U ovih 12 sela ima 13 mesnih zajednica.

Najznačajniji deo novije istorije ovog kraja povezan je sa nalazištima rude bakra i drugih metala. Pored eksploatacije nalazišta bakarne rude, metalurške prerade i proizvodnje blister i elektrolitskog bakra i pratećih metala izgrađeni su brojni prerađivački kapaciteti u opštini, a na njima je bazirana industrijska proizvodnja u drugim mestima Srbije.

Obzirom da se dosadašnji razvoj bazirao na razvoju rudarstva i metalurgije, privreda opštine Bor je ostala dominantno monostrukturna. Zastarela tehnologija, pad cene bakra na svetskom tržištu, mali procenat bakra u samoj rudi i izolacija u proteklom periodu doveli su do bitnog smanjenja proizvodnje, realnog pada standarda i kupovne moći stanovništva, povećanja nezaposlenosti, pojave viškova usled započetog procesa restruktuiranja RTB-a Bor, sporog procesa privatizacije, nedefinisanih vlasničkih odnosa...

Drugu važnu specifičnost opštine, koja nije karakteristična za industrijski razvijene sredine sa visokim stepenom zagađenosti životne sredine, predstavljaju prirodni uslovi za razvoj turizma. Pod šumama je 37,1% teritorije opštine sa staništima raznovrsne faune. Ističu se visovi Crnog vrha, Stola, lovište Dubašnica, kompleks Zlotskih pećina (Lazareva pećina i Vernjikica), sa izvanrednim pećinskim ukrasima, izvorima mineralne i lekovite vode. Na toj osnovi izgrađeni su brojni smeštajni, rekreacioni i drugi infrastrukturni objekti.

Među kulturno istorijskim vrednostima poseban značaj imaju određeni objekti u Brestovačkoj banji udaljenoj 12 km od Bora. Tu je konak kneza Miloša iz prve polovine XIX veka, knežev zamak sa malim bazenom kružnog oblika i izvorom tople vode, dvorac Aleksandra Karađorđevića iz 1856. godine izgrađen u romansko renesansnom stilu.

Danas, pred opštinom Bor stoje značajni problemi: zahtevi i neizvesnost tranzicionih promena, restruktuiranje i diversifikacija privrede, nezaposlenost, problem zagađenosti i vekovne degredacije tla i vode posledicama rudarenja. Istovremeno, otvaraju se nove perspektive razvoja na polju turizma, poljoprivredne proizvodnje i razvoja malog i srednjeg preduzetništva.