Prizren


Prizren je istorijski važan grad koji se nalazi na jugu Kosova. Sjedište je istoimene opstine i Prizrenskog okruga.

Procijenjuje se da oko 240,000 ljudi živi u opstini Prizren, koja obuhvata grad i 74 okolna naselja. Većina stanovništva su Albanci, a postoji i velika Bošnjačka zajednica u gradu.

Prizren se nalazi na padinama Šar planine, u blizini granice s Albanijom i Makedonijom (na 42.23° North, 20.74° East[2]). Čuven je po velikom broju istorijskih crkava i starih džamija iz otomanske okupacije.

Antički period

Poznat u antičko vreme kao grad Theranda,(lat.raskrsnica) grad se razvijao između VI i IX veka (grad je utvrđen na brdu, sa podgrađem i manjom naseobinom oko crkve (Bogorodica Ljeviška). Iz turskog perioda starom utvrđenom gradu na brdu ostao je naziv Kaljaja-(ar.tvrđava).


Srednjovekovni period
U vreme Vizantije, Prizren je bio značajnije regionalno sedište i u to vreme u njemu su izgrađena utvrđenja Drvengrad i Višegrad, poznat kao prizrenski Gornji grad. U njemu je bilo sedište Vizantijske episkopije. Poveljom cara Vasilija iz 1019. godine, Ohridskoj arhiepiskopiji se poklanja prizrenska episkopija i ovo je prvi pisani dokument u kome se pominje Prizren tada pod imenom Prizdrijana. Za vreme vizantijske vlasti nad Prizrenom, u njemu je podignut ustanak protiv cara Mihaila VII Duke i na saboru koji je tu organizovan 1072, učesnici ustanka, vlastelini i skopski boljari proglasili su kneza Bodina za vladara i krunisali su ga za bugarskog cara. Ustanak je nedugo zatim bio krvavo ugušen.

Od 1275. godine Prizren pripada srpskoj srednjovekovnoj državi i postaje privredno i duhovno središte. Grad na Bistrici ekonomski jača naročito u vreme kralja Milutina, cara Dušana i cara Uroša. U to vreme Prizren kuje i svoj novac. Iz tog perioda su najznačajniji istorijski spomenice srpske srednjovekovne baštine crkva Bogorodica Ljeviška i manastirski kompleks Sveti Arhangeli, zadužbina cara Dušana. Povremeno je Prizren bio i prestonica careva Dušana i Uroša. U to vreme u Prizrenu se naseljavaju trgovci iz Dubrovnika i Kotora i tu se počinju organizovati poznati sajmovi (panađuri), u dane velikih verskih praznika. Prizrenskim gradom upravljao je srpski kefaliija, dok je trgom upravljao knez koji je po pravilu bio iz primorskih gradova Dubrovnika i Kotora. Srednjovekovno prizrensko stanovništvo bilo je raznorodno i pored Srba su ga činili i Arbanasi, Grci, Vlasi, Dubrovčani, Korčulani, Splićani, Zadrani, Mlečani i Sasi. Oni su obično živeli u kolonijama. Najveću koloniju su sačinjavali Dubrovčani. Putopisci toga vremena Prizren nazivaju „carski grad“ i „carska prestonica“, a u narodnim epskim pesmama navodi se kao „srpski Carigrad“.

Posle smrti cara Dušana Prizrenom je ovladao kralj Vukašin i držao ga od 1362. do 1371. godine. Kraljević Marko je vladao Prizrenom do 1372, a Balšići od 1372. do 1376. godine i već od tada počinje opadanje Prizrena i pominje se 1433. među napuštenim trgovačkim mestima.


Noviju istoriju ovog grada falsifikuju svi redom te je nemoguce doci do istinitih podaka, kako o tacnom broju stanovnika tako i o nacionalnom sastavu. Ovaj grad je doziveo sudbinu Juzne Srpske Pokrajine, svi ga svojataju a oni ortodoksni Prizrencani Srbi, proglasavaju se tudjinom i dusmanom.