Tema: Atomsko skloniste - Biografija

Atomsko sklonište


Predistorija grupe zadire u 1968. godinu kada je u Istarskom narodnom kazalištu u Puli premijerno izvedena predstava "Atomsko sklonište" koju je režirao pesnik Boško Obradović. Za tu predstavu reditelj je napravio izbor iz svetske antiratne poezije, a uvrstio je i svoje pesme "Kuga u Danangu" (protiv rata u Vijetnamu) i "Vaclavske Namjesti" (protiv vojne intervencije Sovjetskog Saveza u Čehoslovačkoj). Budući da je Obradović dugo godina negovao ideju o formiranju rock grupe koja bi radila muziku na njegove tekstove, jednom prilikom je ispred pulske kafane "Jadran", gde su se okupljali muzičari, nekolicini iskusnih instrumentalista ponudio fasciklu sa svojim tekstovima.

Ubrzo je napravljen i dogovor o zajedničkom radu i oformljen je bend Atomsko sklonište. Bilo je to 26. februara 1977. godine, a grupu činili su basista Bruno Langer (ex Boomerang), pevač Serdo Blažić, gitarista Dragan Gužvan, klavijaturista Eduard Kancelar, bubnjar Saša Dadić i Rudolf Grum koji je pevao prateće vokale. Prvi veći uspeh grupa je postigla na BOOM festivalu u Novom Sadu decembra 1977. godine. U proleće 1978. godine učestvovali su na Omladinskom festivalu u Subotici, a ubrzo im je izašao prvi LP "Ne cvikaj, generacijo" na kome su precizno formulisali hard rock zvuk sa antiratnim i kataklizmičnim tekstovima koji su dosta dugovali u to vreme već demodiranoj hipi ideologiji. Debi im donosi prve hitove: "Pomorac sam majko", "Kinematograf našeg djetinjstva" i "Ne cvikaj, generacijo." Na samom početku grupa je prigrabila interesovanjejavnosti svojim najavama da sviraju punk (mada su kasnije priznali da nisu ni znali o čemu je reč), pocepanom odećom u kojoj su nastupali i efektnim fotografijama koje im je realizovao Mariborčanin Tone Stojko. Saradnju sa porodicom Stojko proširili su kada su Tonetovoj supruzi Neci Falk snimili matricu za pesmu "Zaspao si u mojoj kosi". Drugi album "Infarkt", opremljen knjigom fotografija Toneta Stojka, doneo im je nove koncertne favorite "Pakleni vozači" i "Djevojka br. 8". Zbog obaveza prema fakultetu grupu je napustio Eduard Kancelar, a zamenio ga Paul Bilandžić. Svoje pozicije učvršćuju na dobro uvežbanim koncertima obogaćenim scenografijom sastavljenom od bodljikavih žica a jednom prilikom, u Ijubljanskoj hali Tivoli, iznad bine je bilo razapeto trista kišobrana. Grupa regrutuje vernu publiku, ali postaje česta meta dela kritike koja im najčešće upućuje zamerke zbog nategnutosti Obradovićevih tekstova. Na negativne kritike reaguju otvorenim pismima u kojima se razračunavaju sa novinarima koji im nisu po volji. Treći album uz veliku medijsku kampanju snimaju na poluostrvu Stoja u blizini Pule u pokretnom studiju Mobile One koji su upravo pre njih koristili AC/DC za snimanje koncertnog albuma. U produkciji Džona Ečelsa (John Etchells) i Bila Einsvorta (Bill Ainsworth) 1980. godine nastaje ploča "U vremenu horoskopa". U tom periodu Paul Bilandžić više nije bio dan grupe, jer je osnovao svoj Lilihip i Sklonište nastavlja kao kvartet. Živi album "Atomska trilogija" snimaju leta 1980. godine na koncertu u Domu hrvatskih branitelja u Puli. Već sledeće godine izlazi album "Extrauterina" (Vanmaterična trudnoća) sa istim producentima, ali ovog puta u francuskom Super Bear studiju gde su pre njih radili Elton Džon (Elton John), Kejt Buš (Kate Bush) i Pink Floyd. Muzičku novost na ploči predstavlja uvodenje harmonike u pesmi "Smanji gas". Dobijaju i novog bubnjara Zdravka Širolu, a posle ove ploče raskidaju saradnju sa Boškom Obradovićem. Voda sastava postaje Bruno Langer koji piše tekstove i muziku. U londonskom JAM studiju 1982. godine snimaju album "Mentalna higijena", a gost na saksofonu je Mel Kolins (Mell Collins) koji je svirao sa sastavima Rolling Stones, Dire Straits i King Crimson. Iste godine odlaze na svirke u SAD i na Floridi rade album "Space Generation" koji je kod nas licencno objavio PGP RTB. U zagrebačkom Trooly sound studiju snimaju album "Zabranjeno snivanje". Godine 1986. Langer i Gužvan, pod imenom Atomic Shelter, sa američkim muzičarima Vesom Taltonom (Wes Talton), vokal, Fredi Stakijem (Fredie Stuckey), klavijature i Dejvidom Preslijem (David Prisley), bubnjevi, snimaju ploču "This Space Ship" koja, takode biva licencno objavljena kod nas. LP donosi šest starih, prearanžiranih pesama i četiri nove. Koncertni album "Jednom u životu" ujedno je i poslednji na kome se pojavljuje Serdo Blažić. Posle duge bolesti on je preminuo 18. januara 1987. godine. Krajem iste godine Langer kreće sa novom postavom. Pojačan mladim gitaristom Rankom Svorcanom i bubnjarem Nikolom Durakovićem on preuzima i vokalnuulogu i održava Atomsko sklonište do današnjih dana. Album "Criminal Tango" objavljuju 1990. godine. Avgusta 1991. godine, u vreme kada su već počeli oružani sukobi, nastupaju na Zaječarskoj gitarijadi. U Americi im 1992. godine izlazi CD "East Europe Man" koji su snimili sa pevačem Vesom Taltonom. Grupa i danas povremeno nastupa, a bivši danovi se bave drugim zanimanjima: Dragan Gužvan je direktor firme, Saša Dadić radi u "Uljaniku" a Zdravko Širola je inženjer gradevine u preduzeću za puteve. Nastavak diskografske aktivnosti obeležen je objavljivanjem CD-a "Terra mistica". Na disku "1976.1986." RTV Slovenija je objavila izbor njihovih hitova.

Vođa sastava postao je Bruno Langer i ubuduće je on pisao tekstove i muziku. U londonskom JAM studiju su 1982. godine snimili LP “Mentalna higijena” sa hitovima “Treba imat dušu” i “Žuti kišobran”. Gost na saksofonu je bio Mel Kolins (Mell Collins) koji je svirao sa sastavima The Rolling Stones, Dire Straits i King Crimson. Iste godine otišli su na svirke u SAD a na Floridi su uradili album “Space Generation” koji je kod nas licencno objavio PGP RTB. Na njemu je devet pesama koje su već objavili na ranijim albumima ali sa novim tekstovima na engleskom jeziku koje je napisao Dražen Met Premet. U zagrebačkom “Trooly sound” studiju snimili su album “Zabranjeno snivanje” sa koga se izdvojila pesma “Ljubomora”. Koncertni album “Jednom u životu” (sa nastupa na “Tašmajdanu” održanom 15. septembra 1984. godine) ujedno je i poslednji na kome se pojavio Serđo Blažić. Sa njim su poslednji put nastupili 21. jula 1986. godine u klubu “Uljanik”. Dugo je bolovao od raka limfnih žlezda i preminuo je 18. januara 1987. godine.


Langer i Gužvan su pod imenom Atomic Shelter na Floridi snimili ploču “This Space Ship” koja je takođe licencno objavljena kod nas. Na njoj su gostovali američki muzičari: pevač Ves Talton (Wes Talton), klavijaturista Fredi Staki (Fredie Stuckey) i bubnjar Dejvid Presli (David Prisley). LP je doneo šest starih, prearanžiranih pesama i četiri nove. Krajem iste godine Langer je krenuo sa novom postavom. Pojačan mladim gitaristom Rankom Svorcanom i bubnjarom Nikolom Durakovićem preuzeo je vokalnu ulogu i održao grupu do današnjih dana. Na albumu “Criminal Tango” su snimili temu “Tajna pjesma” posvećenu Blažiću, a gostovali su Paul Bilandžić i Berislav Jurišić (saksofon). Avgusta 1991. godine, u vreme kada su već počeli oružani sukobi nastupali su na Gitarijadi u Zaječaru. U Americi im je 1992. godine izašao CD “East Europe Man” sa starim pesmama koje su snimili sa pevačem Vesom Taltonom. Sa pesmom “Chinese Bike” ušli su na američku listu Top 100. Nastavak diskografske aktivnosti obeležili su diskom “Terra mistica” 1995. godine. Na disku “1976.-1986.” RTV Slovenija je objavila izbor njihovih hitova. DVD izdanje “Atomsko sklonište” sadrži njihove spotove i snimak nastupa koji su održali na Gitarijadi u Zaječaru 1991. godine. Na Gitarijadu su se vratili u leto 2001. godine i tada je Langer doputovao u svom mercedesu koji je svojevremeno pripadao voznom parku J. B. Tita na Brionima. Od 1999. godine sa njima je bubnjar Stjepan Bobić (ex Nola, The Spoons, Messerschmitt). Bili su predgrupa na nastupima Whitesnake u Puli i Motorhead u Rijeci. Bivši članovi se bave drugim zanimanjima. Dragan Gužvan je direktor firme koja proizvodi gitarska pojačala, Saša Dadić radi u “Uljaniku”, Zdravko Širola je inženjer građevine i zaposlen je u preduzeću za puteve. Boško Obradović je umro 22. jula 1997. godine. U znak sećanja na Blažića pokrenut je “Đoserov memorijal” u okviru koga se od 1987. godine organizuju koncerti i turnir u malom fudbalu, a zarada se uplaćuje za borbu protiv raka. Box set “Ne cvikaj generacijo” sadrži sedam diskova na kojima su reizdate ploče objavljene za RTV Ljubljana.



Bruno Langer je uvršćen u knjigu “International Who’s Who in Music, Wolume Two: Popular Music” (International Biographical Centre Cambridge 1996.). Pesmu “Treba imat dušu” je na ploči “Ja Prele” (PGP RTS 1996.) obradio Dušan Prelević, temu “Pomorac sam, majko” Marijan Ban na solo disku “Staro zlato” (Menart 2003.), a “Rađaju se nova deca” grupa Krug dvojke na disku “Krug dvojke” (Active Time 2004.). Gitarista Danilo Šerbedžija je 2005. godine u Puli sa istomišljenicima oformio grupu Filji di Bruno Atomico sa kojom izvodi pesme Atomskog skloništa prepevane na italijanski jezik.




Diskografija
“Ne cvikaj generacijo” (RTV LJ 1978.)
“Infarkt” (RTV LJ 1978.)
“U vremenu horoskopa” (RTV LJ 1980.)
“Atomska trilogija” (RTV LJ 1980. koncertni)
“Extrauterina” (RTV LJ 1981.)
“Mentalna higijena” (RTV LJ 1982.)
“Space Generation” (EER / PGP RTB 1983.)
“Zabranjeno snivanje” (RTV LJ 1984.)
“Jednom u životu” (RTV LJ 1985. koncertni)
“This Space Ship” (EER / PGP RTB 1987.)
“Criminal Tango” (RTV LJ 1990.)
“East Europe Man” (EER 1992.)
“Terra Mistica” (Croatia records 1995.)
“1976.-1986.” (RTV S 1995. kompilacija)
“Atomsko sklonište” (One Records 2003. DVD)
“Ne cvikaj generacijo” (RTV S 2007. box set)