Nasa kulturna bastina

Nasa kulturna bastina

[Samo registrovni korisnici mogu videti linkove. Kliknite ovde da se registrujete...]


Ajdanovac (podno Jastrepca, u blizini Blaca)

Ne zna se pouzdano čija je ovo zadužbina ali sudeći po ploči na zapadnom zidu koja govori o istorijatu manastira, ktitor bi mogao biti neko od Nemanjića. Nastanak manastira je vremenski najbliži vladavini kralja Milutina. Manastir je dugo bio pust, a obnovljen je 1887. godine. Bugari su ga poharali i zapalili 1916., a već 1919. obnovljen je i podignuti su novi konaci. Do 1936. bio je parohijska crkva.

Najstarije sačuvane freske potiču iz 1942. Odlikuju se dobrim crtežom i bogatim koloritom. Veći deo živopisa, pre svega u naosu, je iz XVII veka. Ikonostas je iz doba obnove, za vreme kralja Milana. Ocenjuje se kao skromno delo u neoklasicističkom stilu.


Oko crkve ima više grobnih mesta uglednih ljudi ovog kraja iz prošlog i početka ovog veka. Od vrednijih predmeta u samoj crkvi sačuvano je nekoliko bogoslužbenih knjiga iz XVIII. i XIX veka, jedno filigransko kandilo na ikonostasu iz XVIII veka i nekoliko ikona na platnu iz XIX. veka koje vise na zidovima.

Beočin

[Samo registrovni korisnici mogu videti linkove. Kliknite ovde da se registrujete...]


Manastirska crkva je posvećena prazniku Vaznesenja Hristovog. Nema pouzdanih podataka o vremenu osnivanja manastira. Prvi put se pominje u turskim dokumentima 1566-67, kada je imao malu jednobrodnu crkvu, za koju se pretpostavlja da je bila sagrađena pod uticajem tradicionalne arhitekture. U Austro-Turskim ratovima, manastir je oštećen i napušten. Posle Velike seobe Srba, manastir su obnovili izbegli kaluđeri manastira Rače, između 1697-99. Isti monasi su 1708. sagradili privremenu crkvu od drveta.

Današnja manastirska crkva je izgrađena 1732. i 1734, a trospratni zvonik uz zapadnu fasadu crkve sagrađen je 1762. Manastirski konaci, koji su građeni između 1728. i 1771, okružuju crkvu sa južne i zapadne strane. Manastirski kompleks je potpuno obnovljen 1893, a manje izmene izvedene su 1921. Ikonostas u manastirskoj crkvi slikali suDimitrije Bačević, Janko Halkozović i Teodor Kračun, u šestoj i sedmoj deceniji 18. veka. U neposrednoj blizini manastira, istovremeno kad i crkva, sazidana je stara kapela. Nova, današnja kapela sagrađena je 1905. prema projektuVladimira Nikolića. U drugom svetskom ratu, manastir je opustošen, ali su građevine ostale neoštećene.

Crna reka (Kosovo)


[Samo registrovni korisnici mogu videti linkove. Kliknite ovde da se registrujete...]





Manastir Crna reka nalazi se na tromeđi između Kosovske Mitrovice, Rožaja i Novog Pazara, u ataru sela Ribariće. Udaljen je od Ribarića oko dobar sat pešačkog hoda ili 15-ak minuta kolima. Podignut u pećini kanjona Crne Reke na obroncima Mokre Gore, manastir je jedinstvena arhitektonska celina u našoj zemlji, pa i šire.

Manastir je monaška isposnica usred planina Južne Srbije, smeštena u klisuri Crne Reke. Potiče iz trinaestog veka kada je sagrađena jedna omanja crkva u jednoj velikoj pećini iznad korita Crne Reke. Uskoro su monasi sazidali svoje ćelije oko crkve, ozidali pećinu i podigi mali drveni pokrtni most preko suvog korita reke. U petnaestom veku u manastiru je živeo čuveni podvižnik Sv.Joanikije sa svojim monasima. Svetitelj je kasnije prešao u područje Drenice gde se danas nalazi manastir Devič. Crne Reka je bila dugo vremena napuštena. Tek 1979. godine današnji Episkop raško prizrenski g.Artemije nastanio se u pustom manastiru i oko sebe ubrzo okupio mlado bratstvo. Episkop Artemije je uz pomoć crnorečkih monaha postepeno obnovio i ostale muške manastire raško - prizrenske eparhije. Danas u manastiru živi osam monaha koji se bave molitvom, ikonopisom i duborezom.

I pored sve svoje izuzetne lepote i znamenitosti, manastir Crna Reka je dugo bio skoro nepoznat van svoje uže okoline. Tek danas, izgradnjom mosta na jezeru u Ribariću i popravkom prilaznog puta,manastir kao redak dragulj naše srednjovekovne kulture izlazi iz anonimnosti u kojoj tavori već punih 700 godina.

Esfigmen

[Samo registrovni korisnici mogu videti linkove. Kliknite ovde da se registrujete...]


Ime manastira Esfigmen potice od grčke reci Sphigmeno što znači stisnuti, jer izgleda kao da je stisnut između dve planine. Drugi kažu da je ime dobio po osnivaču koji je imao tanak konopac oko vrata (Sphigmenos).

Po tradiciji, manastir(koji slavi Hristovo vaskrsnuće) su sagradili Teodosius Mikros i njegova sestra, kraljica Poulheria (408-450),koja je bila Marcianova žena. Kasnije je na manastir pala velika stena sa planine i razrušila ga. Ruševine starog manastira su pola kilometra dalje od današnjeg. Novi manastir je podignut krajem Xveka ,od monaha iz starog manastira.

Prvi pisani dokument o manastiru je pismo Paula Kseropotamitskog iz 1001. godine. Kratko vreme u XIV veku iguman je bio poznati Gregori Palamas, koji je kasnije postao solunski Arhiepiskop. Dva puta u XVI veku gusari su rušili i pljačkali manastir, ali je on nanovo podignut.U XVII veku je pao u zaborav, ali dobija pomoć iz Rusije kao i od drugih pravoslavnih hrišćana koji su pomogli da manastir bude obnovljen.

Za vreme grčke revolucije 1821.godine Turci su naneli mnogo štete ovom manastiru. Od 1850-1858 mnogo novih ćelija je podignuto. Pored glavnog hrama tu su još i 8 kapela. Poznati monah Antoni Pecerski, osnivač poznatog manastira Lavra u Kijevu, živeo je u ovom manastiru tokom XI veka. On je doneo motive manastira u svoju zemlju i postao osnivačruskog manastirskog izgleda. Danas, je on poznat kao svetac.

Biblioteka sadrži 320 rukom pisanih dokumenata, od toga 75 na pergamentu. Jedan je obrisan i ponovo napisan. Neki od njih imaju odlične minijature koje potiču čak i iz XI veka. Takođe, tu je i 2500 štampanih dokumenata. Blago manastira sadrži krst Pulherie, izvrsnu mozaik-ikonu iz XIII veka, minijaturne ikone, liturgijske objekte, sciptre, krstove,razne mošti, nekoliko veoma vrednih dokumenata, jedan deo Napoleonovog šatora iz Egipta i drugo.

Dajbabe (Crna Gora)


[Samo registrovni korisnici mogu videti linkove. Kliknite ovde da se registrujete...]

Dajbabe je pravoslavni manastir posvećen Uspenju Bogorodice i nalazi se nedaleko od Podgorice u blizini sela po kojem je dobio ime.

Osnovan je 1897. godine i kao prostor za crkvu je korišćen prirodni oblik pećine. Kasnije je pećina proširivana, da bi se dobio oblik osnove crkve, sa pomoćnim kapelama. Jedini vidljiv deo crkve je izvan pećine i to je prostrani ulazni trem sa dva zvonika.

Unutrašnjost manastira je oslikao njen ktitor kaluđer Simeon Popović prilagođjavajući scene prirodnom obliku stena i na njegovom uređenju je radio sve do svoje smrti 1941.

Hopovo


[Samo registrovni korisnici mogu videti linkove. Kliknite ovde da se registrujete...]

Osim što je materijalno dobro stajao, manastir Novo Hopovo uvek je bio i jako kulturno središte, izvesno vreme i sedište episkopa. Staro Hopovo počiva u šumi kao nemi svedok istorije.

Kako o vremenu gradnje manastira tako i o njegovom osnivaču postoji više verzija. Po tronoškom rodoslovu manastir je osnovao slepi Stefan Branković (1420-76). S druge strane Žitije srpske despotice Angeline, kao osnivača navodi despota Đorđa Brankovića (Maksim) i to u vremenu od 1496. do 1502. godine. Po tome izvoru manastir Novo Hopovo jeste njegova prva zadužbina. Danas se zvanično smatra da je manastir zadužbina despota Đorđa Brankovića. Manastir se u putopisu Stefana Gerlaha (1573-78) pominje kao mesto gde postoji monaška škola. Crkva (oltar i naos) je po prvi put oslikana 1608. godine. Ne zna se ko su bili autori, ali se pretpostavlja da su to bili neki slikari iz Svete gore. Upečatljiv je primer slike "Pokolj vitlejemske dece" koja je u potpunosti preuzeta sa iste takve freske u Katolikonu crkve manastira Lavra. Čini se da su te freske bile i pozlaćene, međutim vremenom pozlata je ili propala ili bila ostrugana.

Monasi iz Novog Hopova su često odlazili u Rusiju po pomoć. Da su tamo ne samo rado primani već i veoma cenjeni vidi se iz gramate (povelje) koju su dobili 1641. godine od ruskog cara, da novohopovski monasi (bilo ih je tada šezdesetak) mogu svake sedme ili osme godine dolaziti za pomoć u Rusiju. Manastir je teško stradao 1684. i 1688. godine od Turaka i tada su monasi sa moštima sv. Teodora Tirona bežali u Šabac (bilo ih je preko sto), a onda u manastir Radovanšticu.

Jedan zapis iz 1771. godine tvrdi da je u to vreme manastir bio okružen konacima sa sve četiri strane. Upravo od tada konaci imaju svoj današnji barokni izgled.
Zvonik je zidao majstor Vencl Novak iz Petrovaradina, a dovršio ga Facel Nikolaus. Prilikom gradnje kada su majstori došli već do trećeg sprata, episkopu Sofroniju on se učinio uzak i mali, pa je bio kompletno srušen i ponovo zidan. Na zvoniku u visini prvog sprata nalazi se mala kapela. Danas zvonik ne postoji jer je tokom II svetskog rata srušen.
Na žalost danas od ikona ima veoma malo - od ukupno 61 ikone spaseno ih je od ratnih razaranja tek 19. Novo Hopovo je negovalo kult sv. ratnika Teodora Tirona i u njemu se danas ispred oltara u jednom, velikom kivotu čuvaju njegove mošti. U drugom svetskom ratu manastir je porušen, ikonostas demontiran i oštećen, a pokretni materijal odnesen. Na rekonstrukciji crkve radi se od 1949. U toku obnove otkriven je 1953-60. stari živopis. Arheološka istraživanja 1978-79. godine otkrila su ostatke jedne od starijih crkvenih građevina. Slava manastira Novo Hopovo je Prenos moštiju sv. Nikole - 22. (9.) maj.

Jazak (Fruška Gora)


[Samo registrovni korisnici mogu videti linkove. Kliknite ovde da se registrujete...]

Manastirska crkva je posvećena sv. Trojici. Manastir je osnovan 1736. ktitorstvom bogatih građana Novog Sada, Baje, Osijeka, Šida i Šašinaca. Crkva sa tradicionalnim arhitektonskim oblicima srednjovekovne srpske sakralne gradnje završena je 1741. Visoki barokni zvonik izgrađen je 1803. Prostrani manastirski konaci građeni su između 1736. i 1761. Ikonostas je slikao Dimitrije Bačević 1769. Manastirski kompleks je obnovljen između 1926. i 1930.

U Drugom svetskom ratu stradali su samo manastirski konaci. Manastir je delimično obnovljen.

Iveron


[Samo registrovni korisnici mogu videti linkove. Kliknite ovde da se registrujete...]

Za vreme godina cara Mihaela Paleologosa, monasi nisu želeli da odbace svoju religiju, kao što su latini to od njih zahtevali. Nakon što su ubijeni, bačeni su u more. Nešto kasnije Katalanci su upotpunili katastrofu. 1357 manastir je postao grčki( pre toga je bio gruzijski) ukazom patrijarha Kalistosa, ne samo zbog broja grčkih monaha, već i zbog intelektualnih problema koje su im stvarali gruzijski monasi. Aprila 1865. je potpuno izgoreo osim glavnog hrama, ali zahvaljujuci požrtvovanosti monaha je obnovljen.

Glavni hram podigao je gruzijac George Varasvatse 1030., a ikone na zidovima su naslikane u periodu od 16. do 19. veka. Ikone na zidovima nisu samo ikone svetaca, već i poznatih filozofa kao Sofokle, Platon, Plutarh, Aristotel itd.

Za vreme grčke revolucije 1821. manastir je prodao veliki deo svog blaga u cilju pomoći grčkim pobunjenicima. Poslednji gruzijski monah je umro 1955. godine. U Iveronu je drugačije vremensko računanje nego u ostalim manastirima. Zasniva se na Haldeon vremenskom sistemu, koji je baziran na zalasku sunca.

Manastir ima 17 kapela, među njima kapela Portaitise (vratarica) u kojoj se čuva istoimena čudotvorna ikona. Biblioteka je jedna od najvećih na Svetoj Gori, sadrži 2000 rukom pisanih dokumenata i oko 13000 štampanih. Od ostalih blaga izdvaja se ikona Portaitise, srebrni svećnjak po izgledu na drvo limuna, mantija patrijarha Gregorija petog, skiptar cara Cimiskog, deo svetog krsta, mošti mnogobrojnih svetaca itd.

Katedrala Svetog Tripuna (Crna Gora)


[Samo registrovni korisnici mogu videti linkove. Kliknite ovde da se registrujete...]

Katedrala Sv. Tripuna je najznačajniji spomenik srednjovjekovnog Kotora. Podignuta je 1166. godine na mestu na kome je početkom IX veka bila izgrađena manja preromanička crkva posvećena istom svetitelju. Katedrala je građena u duhu romanike kao trobrodna bazilika sa tri polukružne apside na istočnoj strani, kupolom nad centralnim travejem i sa dva visoka zvonika prislonjena uz zapadnu fasadu.

U razornim zemljotresima u XVI veku katedrala je pretrpela znatna oštećenja. U obnovi koja je usledila u periodu između 1584. i 1613. godine, unutrašnjost je dobila renesansno-barokni izgled, a tada je uklonjena i kupola. U zemljotresu 1667. godine srušeni su romanički zvonici koji su, zajedno sa zapadnim delom građevine, obnovljeni u baroknom stilu. Treća velika obnova katedrale izvedena je u novije vreme, između 1892. i 1908. godine. I konačno, u poslednjoj obnovi koja je usledila nakon još jednog razornog zemljotresa 1979. godine i koja je još uvek u toku, određenim elementima katedrale se vraćaju prvobitni izgledi.

Unutrašnjost katedrale je bila oslikana freskama u prvoj polovini XIV veka, od kojih su se sačuvali samo manji fragmenti u apsidi i na temenima lukova između brodova.

Katedrala poseduje vredne primerke mobilijara i umetničkih dela. Posebno se ističe visoki ciborijum iz druge polovine XIV veka, gotičke skulpture, četiri mermerna oltara iz XVIII veka i srebrna pozlaćena pala, remek delo srednjovekovnog kotorskog zlatarstva.

U riznici katedrale čuvaju se vredni primerci štafelajnog slikarstva, brojne relikvije i votivni predmeti, dela kotorskih zlatara, koja su nastajala u rasponu od XV do XX veka.

Krušedol (Fruška Gora)


[Samo registrovni korisnici mogu videti linkove. Kliknite ovde da se registrujete...]


Manastirska crkva je posvećena prazniku Blagoveštenja. Manastir je osnovao vladika Maksim sa svojom majkomAngelinom, uz pomoc vlaškog vojvode Jovana Njagoja, između 1509. i 1516.

Prilikom povlačenja Turaka iz Srema 1716, manastirski konaci su oštećeni, a crkva spašena. Obnavljanje manastira je počelo 1721. i završeno krajem šeste decenije 18. veka. Uz zapadno krilo konaka izgrađen je visoki barokni zvonik 1726, a između 1742. i 1750. obnovljena je crkva. Izgradnja četvorostranih manastirskih konaka završena je 1753.

U crkvi postoje dva sloja zidnog slikarstva. Stariji sloj su freske, slikane između 1543. i 1546, a drugi sloj su uzane zidne slike koje su nastale između 1750. i 1756. Na zapadnoj fasadi crkve je freska sa predstavom strašnog suda, nastala krajem XVII veka.
Ikonostas je komponovan od ikona iz četiri perioda. Najstarije su ikone apostola sa Hristom, Bogorodicom i sv. Jovanom Krstiteljem, rad iz polovine XVI veka. U Drugom svetskom ratu, manastir nije razoren, ali je opljačkana bogata i vredna manastirska riznica.
Manastir je obnovljen.

Manastir Devič

Manastir Devič sagrađen je oko 1434. godine i nalazi se u dreničkoj šumi, 5 km. južno od Srbice. Manastir je sagrađen na mestu gde se u jednoj šupljoj bukvi podvižavao veliki isihasta 15.veka Sv. Joanikije Devički nakon što je u taj kraj prešao iz Crne Reke. Ktitor manastira je despot Đurađ Branković koji je ovu svetinju sagradio u znak zahvalnosti za isceljenje njegove bolesne kćeri - device, po čemu je manastir i dobio ime. U tursko vreme manastir je više puta rušen i paljen, ali je opet trudom monaha i naroda obnavljan. Albanski nacionalisti su ga 1941.godine potpuno razrušili i spalili da bi ova svetinja bila potpuno obnovljena tek 1950. trudom igumanije Paraskeve i njenih sestara koje su ovu svetinju zatekli kao hrpu kamenja. Danas u manastiru živi osam sestara koje same obrađuju manastirsko imanje. Najveće duhovno blago manastira su mošti Sv. Joanikija Devičkog koji je u narodu poznat kao veliki čudotvorac i iscelitelj. Veliki je broj isceljenja koja se gotovo svakodnevno dešavaju u ovom manastiru.

Lipovac (Sićevačka klisura)

Prema natpisu iznad ulaznih vrata saznajemo da je hram podignut 1399. i da je njegov ktitor bio “German, smerni i poslednji među inocima”. Priprata je dozidana vek kasnije. Manastir su obilato darivali sinovi kneza Lazara, Stefan i Vuk. Nekoliko puta je manastir postradao od Turaka. Znatnije je obnovljen u 17. veku. Ambijentom dominira zvonik izgrađen 1885. koji se nije baš najlepše uklopio uz crkvu. Konaci predstavljaju divan primer srpskog neimarstva XIX veka.

Crkva Preobraženja Gospodnjeg u Lipovcu je malih razmera kao građevina, ali deluje skladno i ukusno. svojstvima arhitekture pripada grupi manastirskih crkava koje su podignute u poslednjoj četvrtini XIV veka u Srbiji. Karakteristično je za ovaj period da se manastirske građevine bitno razlikuju od onih iz vremena Nemanjića. Nisu niti velike niti raskošne. Odlikuju se bogatom i ukusnom ornamentikom i spolja i iznutra.
Crkva ima osnov trikonhalnog izgleda sa kubetom, glavnu oltarsku i dve pevničke polukružne apside sa po jednim prozorom. U njoj se živopis iz prvobitnog perioda nije sačuvao u celini. Ostao je jedino, i on nedovoljno očuvan, lik Pantokratora u kubetu, kao i delovi nekih fresaka u pandantifima iz XVI veka.

Manastir Divša


Manastirska crkva posvećena je sv. Nikoli. Prema predanju, manastir je osnovao despot Jovan Branković krajem 15. veka. Prvi pouzdani podaci se, međutim nalaze u turskim dokumentima iz druge polovine 16. veka. Početkom 18. veka Divša je zabeležena kao metoh manastira Kuvezdina. Stara manastirska crkva obnovljena je 1744. ktitorstvom novosađanina Petra Jovanovica. Najobimnije građevinske promene na crkvi izvedene su 1764. ktitorstvom pustinjožiteljaMateja. Tada je dozidana nova priprata i zvonik sa zapadne strane crkve. Ikonostas je slikao Teodor Stefanov Gologlavac 1754. U Drugom svetskom ratu, manastir je tesko oštećen, a ikonostas demontiran. Manastir je delimično obnovljen.

Manastir Dohiar



Ovo je grčki manastir i slavi sabor Svetog Arhanđela Mihaila - Aranđelovdan, 8.novembra. Da ne bude zabune, reč je o starom kalendaru, koji se razlikuje od današnjeg za 13 dana. Podigao ga je monah Eftimije koji je bio čuvar skladišta hrane (Dohiaris) u manastiru Lavri tokom 11. veka. Pominje se i ime Patrikiosa Nicolaosa koji je bio monah pod imenom Neophytos. On je izgleda bio nećak Eftimija. Manastir je dobio mnogo pomoći od cara Mihaela 7 Dukasa (1071-1078) i njegove majke Evdokee. U početku manastir je podignut negde oko Dafnea, ali kasnije je ponovo podignut na mestu gde je i danas, od istih osnivača. On je na 11. mestu po hijerarhiji od 25 značajnijih. Manastir je jedno vreme bio napušten zbog gusara, ali je 1578 obnovljen od strane sveštenika Georga iz Adrianopolisa i renoviran od moldavskog kralja Aleksandra i njegove žene Roksane. U isto vreme, glavni hram je podignut i islikan ikonama u kritskom stilu. U 17. i 18. veku podignuta su neka nova krila manastira.

Danas manastir ima 10 kapela i nekoliko njih ima ikone na zidovima. Oltar je podigao Ahridin arniepiskop Prokhoro i islikan ikonama 1700. godine. Biblioteka sadrži 441 rukom pisani dokument i oko 2000štampanih, a 65 su na pergamentu.

U manastiru takođe pronalazimo stvari vezane za arhanđele Mihaila i Gavrila. U blagu postoji ikona Gorgoepikua, drvo sa svetog krsta, minijaturne ikone, objekti vezani za liturgiju, zastave, mošti 45 svetaca i drugo.

Manastir Duklja (Crna Gora)


Duklja (Doclea) je najznačajniji i najveći urbani centar formiran u vreme rimske dominacije u Crnoj Gori. Grad je osnovan u prvoj deceniji I veka nove ere. Smešten je na zaravnjenoj terasi koja se uzdiže na samom ušću reke Zete u Moraču.

Grad je po ilirskom plemenu Docleata nazvan Doclea (Duklja). Sredinom I veka, za vreme dinastije Flavijevaca, možda za vlade Vespazijana ili Domicijana, dobio je status municipijuma. Krajem I i početkom II veka doživljava uspon. Administrativnom podelom Rimskog carstva 297. godine, postaje glavni grad novoosnovane provincije Prevalis. U IV i V veku biva zahvaćen prodorom varvarskih naroda kada počinje da gubi svoju moć. Početkom V veka razaraju ga Goti, a 518. godine ruši ga snažan zemljotres. Nakon obnove, Sloveni ga ponovo razaraju 620. godine kada definitivno gubi antički karakter.

Arheološka istraživanja Duklje započeta su krajem XIX veka (Rovinjski i Munro) a nastavljena su od 1954. do 1964. i ponovo 1998. godine.

Iako prirodno zaštićena okomitim liticama Morače, Zete i potoka Širalije, Duklja je sa svih strana opasana moćnim bedemima sa kulama. Zbog nepravilnog prostora na kome je smešten, grad je koncept rimskog urbanizma prilagodio konfiguraciji terena. Na preseku dve glavne ulice formiran je gradski trg - forum sa monumentalnom bazilikom na zapadnoj strani, zgradom kurije na severnoj i brojnim drugim manjim objektima sa ostalih strana. Duž delimično otkopane ulice koja je vodila od severozapadne ka jugoistočnoj gradskoj kapiji, podignute su reprezentativne građevine javnog karaktera: slavoluk, tri hrama, od kojih je jedan posvećen boginji Romi a drugi boginji Dijani, gradsko kupatilo - terme i monumentalna stambena palata.

Manastir Draganica


Manastir Sv.Arhangela Gavrila, poznat pod imenom Draganac, prvi se put spominje u darovnici srpskog kneza Lazara 1381. godine. Rana istorija ovog manastira nije nažalost poznata. Ono što se zna, jeste da je na mestu stare srednjevekovne crkve između 1865. i 1869. godine sagrađena nova crkva posvećena Sv.Arhangelu Gavrilu.

Izgradnju crkve pomogao je izvesni knez Mihailo koji je za tu priliku uložio 100 dukata. U manastiru je ubrzo otvorena i jedna od prvih mesnih škola. Inače pred manastirom se nalazi izvor vode, poznat u narodu po svojim lekovitim svojstvima.

U posleratnom periodu u manastiru je bilo smešteno sirotište. Manastir je nakon toga zapusteo i tek odskora je u njemu ponovo obnovljen monaški život. Zahvaljujući trudu okolnog naroda rekonstruisan je stari konak.

Manastir se nalazi u istočnom delu Kosova naseljenom pretežno Srbima tako da je bez ikakvih oštećenja preživeo rat 1999. Danas u manastiru žive dvojica jeromonaha i jedan iskušenik. Manastir je centar duhovnog i misionarskog rada u ovom kraju.

Manastir Hilandar


Hilandar je jedini (zasad) srpski manastir na Svetoj Gori. Nalazi se na severoistočnoj strani, udaljen oko 3-4 kilometra od obala Egejskog mora. U manastiru su sada još 20-tak monaha (novi podatak od ove godine: oko 15 monaha). Blizu manastira nalazi se kula kralja Milutina, a u samoj crkvi nalazi se jedna od najpoznatijih ikona, ikona Trojeručice. U manasatiru postoji jedna glavna, velika crkva, a još je 12 "lokalnih" (malih) crkvica, tzv. paraklisa, odnosno kapela. Manastirska riznica je veoma bogata, sa ikonama i spisima do 13. veka. Iguman je otac Mojsije, a pored njega u manastiru je još dvoje velikoshimnika. (Poređenja radi u Srbiji ne postoji ni jedan velikoshimnik, odnosno postoji bivši iguman Hilandara koji je napustio to mesto zbog bolesti). Velikoshimnici imaju mnogo veće dužnosti u molitvi. Pored ovoga poznata je i loža svetog Simeona, koja je poznata po tome što pomaže nerotkinjama.

Manastir Hilandar slavi prikazivanje Majke Božije 21. Novembra. Ime mu potiče od osnivača malog manastira koji se zvao Hilandarios ili Helandarios Rastko , sin srpskog kralja Stefana Nemanje, koji je bio monah u manastiru Svetog Pantelejmona, pod imenom Sava. Njegova odluka šokirala je njegovog oca, i on je pošao sa njim na Svetu Goru. Kralj Stefan postao je monah Simeon. Kasnije, na zahtev novog srpskog kralja Stefana drugog grčki kralj Aleksios ponudio je srpskim monasima razrušeni manastir Hilandar koji je pripadao manastiru Vatoped, i potvrdio ponudu dokumentom sa svojim zlatnim pečatom. Tako su dvojica monaha podigli novi manastir na ruševinama starog. Ime Hilandar znači neku vrstu broda. Oni su popunili manastir sa blagom i (crkvenim) vrednostima i od početka 13. veka tu je bio intelektualni i religiozni centar naših ljudi.

Kasnije je Sava postao Arhiepiskop Srpski. Kada su ova dva monaha umrla, proglašeni su svecima. Njihovi grobovi su severoistočno od glavnog hrama.
Tokom sledećih godina, manastir je dobijao blaga i pogodnosti od srpskih kraljeva i tako postao najveći, posle Lavre, posednik zemlje na Atosu.

Mali manastiri Skorpios, Komitisa, Kalika,Strovilea i četvrti po hijerarhiji Zigos pripojili su se Hilandaru i on je tako postao četvrti u hijerarhiji. 1722 i 1891, posle posete srpskog kralja Aleksandra Obrenovića, mnogi srpski monasi preplavili su Hilandar. Kada se 1913. emancipovala Makedonija, srpski monasi su čvrsto zahtevali uniju Atosa sa Grčkom.

Danas, Hilandar je četvrti po hijerarhiji. Glavni hram sagrađen je u 13. veku. Njegove ikone su naslikane u 14. veku, ali su prefarbane u 19. veku, tako da su odlične ikone uništene. Mozaici na podu su najbolji njihove vrste na Svetoj Gori. Od 20-tak kapela (paraklisa) u manastiru, samo kapela Sv. Đorđa ima ikone na zidovima.

Biblioteka sadrži 800 rukom pisanih rukopisa i 7000 štampanih. Ikone u oltaru su slikane 1623. godine. Pored svog blaga u manastiru se nalaze i 2 krsta napravljena od svetog krsta (krsta na kome je umro Hrist), još nekoliko sa dragim kamenjem, sjajne minijaturne ikone, zastave kraljeva, kolekcije zlatnika, ikona, istorijskih dokumenata i mnogo drugih stvari.

Petnaest ćelija, u i oko Kareje, pripadaju manastiru Hilandaru. Pored njih i ćelija Molybdoclesias-a, koja sadrži izvrsne ikone kritskog umetnika Georgia (1536-1541).

U blizini Hilandara restaurira se manastir Sv. Vasilija koji je na obali mora, i kad bude završena restauracija, deo monaha preći ce iz Hilandara u novi manastir. Tada će postojati dva srpska manastira na Svetoj Gori.

Pored toga, poznata je i isposnica Svetog Save u Kareji, u kojoj se nalazi samo otac Simeon, a u njoj se nalazi ikona Mlekopitateljnice, jedina ikona na kojoj presveta Bogorodica doji malog Isusa. Tamo se nalazi i tzv. Hilandarska kuća gde mogu odsesti posetioci.

Manastir Naupara


Gradnja manastirske crkve završena je oko 1381. godine. Hram ima sve odlike moravske škole. Ktitor i osnivač manastira je hilandarski monah Dorotej, uz pomoć dvora kneza Lazara.
Po jednom narodnom predanju kao ktitor se pominje i despot Stefan Lazarević u momačkim godinama. Manastir je znatno porušen 1454.godine od Turaka. Potpunu obnovu Naupara doživljava 1835. godine zalaganjem braće Simić, o čemu govori natpis na ploči kod ulaza u crkvu.

Osnova crkve je sažeti krst trikonhosnog oblika sa kubetom na pilastrima visoko izdignutom pomoću kockastog postolja. Priprata sa snažnom kulom građena je zajedno sa hramom, ali je punim zidom odvojena od naosa. Crkva je zidana grubo obrađenim kamenom i ima dva kordonska venca. Pretpostavlja se da je cela građevina preziđivana. Za razliku od jednostavne obrade fasade, Naupara ima izuzetno bogato ukrašene velike kamene rozete, najlepše u celoj ovoj grupi spomenika. Svojim umetničkim stremljenjima najveća rozeta neprevaziđena je u moravskoj skulpturi. Dve se nalaze na zapadnom delu priprate. Crkva je bez živopisa koji je verovatno uništen u vreme preziđivanja.

Manastir Piva


Jedan od posebno značajnih pravoslavnih manastirskih kompleksa u Crnoj Gori je Manastir Piva, koji je svojevremeno bio smešten na izvorištu reke Pive, da bi zbog formiranja akumulacionog jezera za potrebe HE "Piva", bio premešten na drugu lokaciju. Radovi na izmeštanju trajali su preko jedne decenije, od 1970. do 1982. godine. Sa zidova hrama skinuto je i ponovo vraćeno 1260 m2 živopisa. Sama građevina je "razgrađena" kamen po kamen i ponovo ozidana na novoj lokaciji 9 km od Plužina.

Manastirska crkva Uspenja Bogorodice podignuta je izmedju 1573-1586. godine, zalaganjem hercegovačkog mitropolita Savatija, kasnijeg srpskog patrijarha. Crkva je trobrodna građevina sa nadvišenim srednjim brodom, bez kupole. Pored arhitektonske, njenu vrednost predstavlja i životopis. Glavni deo hrama ukrasili su anonimni grčki slikari između 1604. i 1605. godine. Gornje zone priprate oslikao je domaći slikar pop Strahinja iz Budimlja, koji je na najistaknutijem mestu oslikao Bogorodičinu himnu – Akatist. Donje zone su delo prefinjenog slikara Kozme nastale 1626. godine. Isti slikar je izradio i većinu ikona na pozlaćenom, bogato izrezbarenom ikonostasu. Prestone ikone Bogorodice, Hrista i Bogorodičinog Uspenja uradio je slikar Longin.

Po bogatstvu obrednih predmeta i bogoslužbenih knjiga, čuvena je manastirska riznica, od koje je jedan deo izložen u manastirskom muzeju. Manastir Piva, mada više puta paljen i poharan, predstavlja jedan od najautentičnijih spomenika kulture Crne Gore.

Manastir Petkovica


Petkovica se smatra jednim od najstarijih manastira na Fruškoj gori, mada nije poznato tačno kada je stvarno i podignut. Narodna legenda ga pripisuje Jeleni Štiljanović, udovici despota Stefana Štiljanovića, koja je tu provela i svoje poslednje dane. Međutim, to teško da odgovara istini. Osnovni podatak na osnovu kojeg se pretpostavlja okvirno vreme podizanja manastira jeste iz vizitacije 1753. godine, gde se navodi da je iznad zapadnih crkvenih vrata (iznutra) stajao zapis na kojem je pisalo da su crkva i trpezarija sazidane u vreme igumana Akakija. Na žalost ni tada se nije mogla iščitati iz zapisa godina kada je crkva podignuta, jer je baš taj deo bio oštećen. No, skoro je sigurno da se radi o početku XVI veka (1558).

Manastir je obnovljen tek na inicijativu Arsenija Čarnojevića. "Obnovite Petkovicu, koja je bliže vas. Ja sam čitao u Pećkom Kondiku i u srpskom letopisu, gde su napisane sve crkve i manastiri Srpske zemlje, sve kad je koja i u koje doba sazidana" savetuje on kuveždinskog igumana Jevsevija.

Čini se da je Petkovica bila oduvek metoh mnogo većeg i bogatijeg šišatovačkog manastira (stoga mogućnost da ju je baš Šišatovac podigao). No, to nije značilo da je bratija ovih manastira bila složna. Početkom XVIII v. manastiri su se počeli deliti između sebe u mnogo čemu, a to je bilo vidljivo u tome što se bratija delila na Petkovčane i Šišatovčane. Tek "zavješčanijem" od 4. oktobra 1741. godine to je prekinuto i manastiri su se sjedinili u jedan i imaju zajedničkog igumana u Šišatovcu, s tim da bi u Petkovicu bila slana naizmence (na svakih nekoliko godina) po dva monaha koji bi se brinuli o njoj. Polovinom XVIII v. manastir je još uvek aktivan i izgleda dosta dobro materijalno stoji, jer Opis iz 1753. godine tvrdi da je posedovao stvari, knjige, ikone, odežde. Postojao je ikonostas izrađen 1735. godine (sa 26 ikona na njemu), na kojem se posebno isticao monumentalni krst.

Svakako da od svih fresaka najviše pažnje privlači poprsje Hrista Pantokratora koje je naslikano u temenu kupolne kalote. U ovom momentu ova freska je velikim delom oštećena tako da na njoj možete da vidite samo fragmente. Svilikovi su prikazani bledi u licu, koji kao da su u potpunosti obuzeti svojom duševnom i telesnom askezom. Ne vidi se nigde na njihovim izrazima bilo kakva strast, već samo duhovni izraz. Iako izgleda kao umetnikov propust, upravo ih točini toliko privlačnim. Vremenom, manastir je počeo naglo da siromaši. Početkom XX veka on nema skoro ništa. Kako je konak bio sklon padu srušen je 1908. godine, a česma sa vodom zatrpana. Ipak, danas se manastir Petkovica spominje isključivo zbog izuzetne vrednosti svoje arhitekture budući da ona predstavlja čist tradicionalni stil naše arhitekture, tako redak na Fruškoj gori (jedina pored Rakovca i Hopova). Crkva je sazidana od kamena u obliku detelininog lista.
Slava manastira Petkovica je Prepodobna mučenica Paraskeva - 8. avgust (26.jul) i Prepodobna mati Paraskeva - sveta Petka - 27. (14) oktobar.

Oktoih petoglasnik


Među inkunabulama Crnojevića štamparije, pored Oktoiha prvoglasnika posebno mesto pripada Oktoihu petoglasniku iz 1494., zbog izuzetno zanimljivih i dragocenih ilustracija.

Oktoih petoglasnik štampan je u istom maniru kao i Oktoih prvoglasnik u dve boje s tom razlikom što je Petoglasnik ukrašen sa šest ilustracija koje je majstor - graver sa velikim nadahnućem izrezbario.Na relativno skučenom središnjem prostoru svake ilustracije graver je sa izuzetnom veštinom izradio složenu kompoziciju sa mnoštvom likova. Ove ilustracije predstavljaju jedno od najznačajnih dostignuća u izradi drvenih klišea u XV veku Evrope, na kojima se oseća duh renesanse. Pet od ukupno šest ilustracija imaju svoje nazive.

Dve ilustracije imaju posebno značenje, jer su na njima, kako se pretpostavlja, prikazane prve Crnojevića građevine na Cetinju. Na jednoj je u pozadini prikazan dvorac Ivana Crnojevića, a na drugoj Crnojevića manastir. Pored ilustracija Oktoih petoglasnik je ukrašen i zastavicama i inicijalima slično Oktoihu prvoglasniku I štampanje Oktoiha petoglasnika obavljeno je pod budnim okom jeromonaha Makarija.

Manastir Ravanica


Godine 1811, na Vidovdan, kada je završena manastirska crkva, u nju su prenete mošti kneza Lazara. Manastir je u svakom pogledu jedan od najznačajnijih na Fruškoj gori.
Kao i kod većine fruškogorskih manastira prošlost manastira Ravanica u Vrdniku ostaje nejasna. Prvi podatak o njemu dolazi iz turskih dokumenata gde se u popisu iz 1566. godine navodi njegovo imanje i određuje suma od 3000 akči za njegov otkup. Monasi iz manastira nisu uspeli da sakupe potrebnu svotu pa su se, plašeći se turske osvete, razbežali na sve strane. Na svu sreću pojavio se jedan meštanin Kupinika (Kupinova) po imenu Pejo koji je isplatio Turcima traženi iznos.

Teško je reći kada je manastir stvarno podignut. Sigurno je jedino da je osnovan u vremenu između kraja XV i početka XVI veka. Budući da se ne zna vreme njegove gradnje to se još manje zna ko ga je sagradio. Opis fruškogorskih manastira iz 1753. godine pravi dodatnu zabunu navodeći da je "Zdatelj že jego sv. knez Lazar serbski", odnosno navodi da je osnivač ovog manastira knez Lazar. No, to je netačan podatak.

Crkva i konaci su bili veoma primitivno građeni - od pletera i drveta koje je oblepljeno blatom. No, to je bilo dovoljno da manastir bude osposobljen za svoju svetu misiju u narednim vekovima. Kako su monasi iz Ravanice sa sobom doneli i sve one dragocenosti koje su uspeli da izvuku iz svoga manastira, posebno mošti kneza Lazara, to se i manastir u Vrdniku od toga doba počeo zvati Ravanicom. Po popisu iz 1753. godine vidi se da je crkva od kamena nazidana u znaku krsta, sa svodom od cigle i pokrivena šindrom od hrastovine. Bila je krečom okrečena (znači nije bila živopisana), a ni ikonostas se ne pominje. U to vreme manastir je bio siromašan pa su vrdnički monasi često putovali u Rusiju tražeći materijalnu pomoć. Ipak, vremenom, najviše zahvaljujući tome što su u njemu bile smeštene mošti kneza Lazara, manastir je primao sve više posetilaca, a i novčana pomoć je bila sve veća.

Ikonostas je izrezbario karlovački duborezac Marko Vujatović (1809-14), a pozlatio ga je Petar Čortanović. Najlepše su izrađene carske dveri i Bogorodičin tron. Sam ikonostas po svom stilu jeste prelaz od baroka ka klasicizmu.
U crkvi je dugo sa desne strane oltara, pod samim prestonim ikonama, ležao kivot od kiparisa (izrađen 1826. godine) u kojem su počivale mošti kneza Lazara. Mošti su morale da se u više navrata sklanjaju iz manastira. Tako su 1716. godine zbog opasnosti od Turaka boravile jedno vreme u Futogu. Ponovo 1848. godine vrdnički monasi moraju da sklanjaju mošti, ovaj put u strahu od Mađara i to u Klenak. No, tu su boravili tek tri meseca i onda su ponovo vraćene u Vrdnik. Danas, one više nisu u Vrdniku i vraćene su u Ravanicu u Srbiju . Ipak, u manastiru postoji jedan komad moštiju i izložen je u staklenoj posudi ugrađenoj u kivot.

Vrdnički manastir je u svakom pogledu izuzetno vredan i predstavlja jedan od najkapitalnijih na Fruškoj gori. On je dugo bio i među najbogatijim na Fruškoj gori - 1905. godine poseduje 1696 jutara zemlje, a 1941. godine ukupno 1420 jutara. Osim komada moštiju kneza Lazara, manastir poseduje još i mošti svete velikomučenice Anastasije (III vek), svetinje sa Hristovog groba, deo moštiju sv. Teodora Tirona (sve izloženo ispred ikonostasa). Vrdnički manastir je u svakom pogledu izuzetno vredan i predstavlja jedan od najkapitalnijih na Fruškoj gori. Slava manastira Ravanica je Vidovdan - 28. (15.-po starom kalendaru) juna.

Oktoih prvoglasnik


Pojava štamparije u srednjovjekovnoj Crnoj Gori, poslednjoj slobodnoj državi na Balkanu pred turskom najezdom, predstavlja svojevrstan kulturni fenomen evropskih razmera. Gospodar Crne Gore, Đurđe Crnojević, kupuje u Veneciji štamparsku presu sa pokretnim slovima i počinje da štampa bogoslužbene knjige. Prva knjiga koja je iz ove štamparije izašla januara 1494. godine jeste Oktoih prvoglasnik.

Oktoih prvoglasnik štampan je na papiru u dve boje - crvena i crna i ukrašen inicijalima i zastavicama, koji su koncipirani u duhu renesanse uz tradiciju stare rukopisne knjige. Broji 269 listova veličine 254 x 186 mm. Odlikuju ga najviši dometi štamparstva XV veka i po grafičkoj lepoti ne zaostaje iza venecijanske produkcije toga vremena.

Štampanje i ukrašavanje Oktoiha izvelo je sedam monaha pod budnim okom jeromonaha Makarija u štampariji poznatoj kao Crnojevića štamparija, prvoj južnoslovenskoj ćiriličnoj štampariji i prvoj državnoj štampariji na svetu. Oktoih je štampan u relativno velikom broju, od kojih se do danas sačuvalo 105 primeraka. To ukazuje na želju izdavača da knjiga bude distribuirana i u okolne prostore, koji su se nalazili pod turskom okupacijom i time doprinese očuvanju nacionalne i verske svesti porobljenih naroda.

Jedan od bolje očuvanih primjeraka Oktoiha prvoglasnika čuva se u biblioteci Narodnog muzeja na Cetinju. Knjiga je zavedena u inventaru Narodnog muzeja, br. 16828 i time stavljena pod zaštitu Zakona kao izuzetno značajan pokretni spomenik kulture.

Pećka patrijaršija (Kosovo)


Pećka patrijaršija - skupina crkava na domaku Peći, kraj pećke Bistrice, a na ulazu u Rugovsku klisuru - jedan je od najznačajnijih spomenika srpske prošlosti. U njoj se vekovima nalazilo sedište srpskih arhiepiskopa i patrijaraha. Od svoga postanka u XIII veku Patrijaršija je okupljala učene teologe, vrsne književnike i obdarene umetnike i svi su oni u njoj ostavljali svedočanstva o svom pregalaštvu. Stoga je ona danas ne samo staro središte srpske crkve, već i mesto gde se čuva značajna umetnička zaostavština. Tačno vreme osnivanja matične crkve u Pećkoj patrijaršiji nije poznato.

Želeći da središte srpske crkve bude na manje ugroženom mestu i bliže središtu države, arhiepiskop Arsenije I je podigao na ovom žičkom metohu kod Peći crkvu svetih Apostola. Ubrzo, oko 1250., po njegovom nalogu ona je bila i živopisana. Hram se nešto kasnije , počeo nazivati i Sveti Spas, što je preuzeto kao spomen na posvećenje Žiče. 1320. godine arhiepiskop Nikodim je podigao crkvu svetog Dimitrija sa severne strane ovog hrama.

Posle turskog osvajanja srpske države jedno vreme zamrla je živa aktivnost u Pećkoj patrijaršiji, tim pre što je ohridska arhiepiskopija preuzela upravu nad nekadašnjom srpskom crkvenom teritorijom. Obnova crkvene organizacije 1557. udahnula je nov život manastiru, jer je patrijaršija ponovo postala središte srpske crkve. Već 1565. živopisana je skoro cela Danilova priprata. 1620/21. ugledni slikar Georgije Mitrofanović je ponovio gotovo polovinu fresaka.

On je iste godine živopisao i staru manastirsku trpezariju. Sredinom XVII veka Pećka patrijaršija uspostavlja veze sa ruskim carstvom, od koga dobijaju poklone, kako u novcu, tako i u štampanim knjigama i bogoslužbenim predmetima.

Posle završetka Prvog svetskog rata u Pećkoj patrijaršiji je, posle ujedinjenja srpske crkve, ustoličen prvi patrijarh obnovljene patrijaršije, Dimitrije 1924. godine. Otada se svi srpski patrijarsi ustoličuju u Pećkoj patrijaršiji. 1931. i 1932. obavljeni su zamašni konzervatorski radovi koji su Pećkoj patrijaršiji delimično vratili prvobitni izgled. I posle Drugog svetskog rata, izvedeni su u nekoliko mahova značajniji konzervatorski radovi i arheološka ispitivanja.

Reževići (Crna Gora)


Za osnivanje manastira Reževići je vezano nesvakidašnje predanje iz 1226. godine iz vremena Nemanjića. Prolazeći ovim krajevima kralj Stevan Prvovenčani se jako opio paštrovačkim vinom. Nakon silnog mamurluka i trežnjenja, naredio je da se baš na tom mestu podigne crkva! Manastirski kompleks se nalazi 2 km od Petrovca. Sastoji se od dve crkve, konaka i zgrada za ekonomiju. Mala crkva Uspenja Bogorodice interesantna je po freskopisu, iz kojeg se pretpostavlja da je tu sahranjen ktitor ili donator crkve. Veća crkva posvećena Sv. Trojici podignuta je u XVIII v. i pored sebe ima skladno sazidan zvonik. Ikonostas u ovoj crkvi delo je domaćeg slikara Marka Gregovića, sa kraja XIX v.

Savina


Savina je jedan od najepših pravoslavnih manastira koji se nalaze u Boki. Nalazi se na udaljenosti 2 km od Herceg Novog.

Manastir Savina se sastoji od dve crkve, obe posvećene Uspenju Bogorodice, konaka sa riznicom, te izdvojene crkve Sv. Save. Mala crkva Uspenja Bogorodice je značajna po freskama koje prikazuju Velike praznike i Hristov život i radio ih je poznati kotorski slikar Lovro Dobričević.One su primer sažimanja vizantijske ikonografije i gotičkog načina izražavanja.

Velika crkva je iz XVIII veka. Nju je radio korčulanski majstor Nikola Foretić. Na crkvi se ističe zvonik, isprofilisan vencima, otvorima, rozetama i balustradnom ogradom dajući fasadi baroknu siluetu. Riznica manastira poseduje ruske, italo-kritske ikone, povelje, okovana Jevanđelja.

Visočka Rzana


Na temeljima mnogo starije građevine, današnji hram je podignut 1830. godine. Crkva je u živopisnom i teško pristupačnom predelu sagrađena prilozima meštana i crkvenih velikodostojnika. Njihovom zaslugom je izvršena i detaljna obnova manastira 1851. za koju je tražena posebna dozvola turskih vlasti u Carigradu.

Živopisan je samo oltarski prostor krajem XIX veka. Oslikano je i nebo u naosu. Ikonostas je nastao 1852. o čemu svedoči zapis koji je vidljiv na njemu. Ikone su slikane u baroknom stilu. Ime tog svakako vrsnog zografa nije ostalo zabeleženo, kao ni ima majstora koji je izradio divan duborez.

U manastiru se čuva nekoliko vrednih ikona iz XVIII veka, pa se pretpostavlja da je ova zbirka nekada bila mnogo bogatija.

Velika Remeta (Fruška Gora)


Manastirska crkva posvećena je sv. Dimitriju. Osnivanje manastira se predanjem vezuje za srpskog kralja Dragutina. Prvi put manastir je zabeležen 1562. u turskim defterima. Crkva ima oblik jednobrodne građevine sa kupolom i pripratom, uz koju je 1735. prizidan visoki, barokni zvonik. Crkva je bila i spolja i iznutra živopisana između 1567-1568. Delovi ovog živopisa su očuvani, u oltaru i na fasadi crkve.

Četvorostrani manastirski konaci sagrađeni su između 1722. i 1771. Ikonostas u manastirskoj crkvi nije delo iz jednog vremena. Bio je to zbir ikona različitih majstora, a komponovan je 1850. U Drugom svetskom ratu je demontiran, deo ikona je uništen, a deo se čuva u muzejskim zbirkama.

Manastir je stradao u Drugom svetskom ratu, a danas je delimično obnovljen.

Đurđevi stupovi


Manastir Đurđevi stupovi zadužbina je Velikog Župana Stefana Nemanje i nalazi se na šumovitom brežuljku iznad Novog Pazara. Kompleks čine crkva Sv.Georgija, trpezarija, manastirski konaci, cisterne sa ulaznom kulom. Manastir je sagrađen osamdesetih godina 12.veka. Po spoljašnjem izgledu hram je jednobrodna crkva sa trodelnim oltarskim prostorom. U prednjem delu crkve nalazile su se dve visoke kule - stlpa(stupa), što je celoj građevini davalo romanički izgled.

Freske koje su većim delom oštećene, a delom prenešene u Narodni muzej u Beogradu pripadaju tradiciji Komnena i vrlo su spretno bile uklopljene u arhitekturu hrama koja je posebno bila upečatljiva po kupoli nasađenoj na eliptičnoj osnovi. Nakon što je na ulaznu kulu dodata apsida sa istočne strane 1282-1283 ulazna kula je pretvorena u kapelu sa grobnicom Sv.Kralja Dragutina. Nakon toga kapela je oslikana slikama istorijske sadržine. Manastir je u više navrata obnavljan, a u 18.veku dograđena je i nova trpezarija i konaci. Propadanje ovog manstira počelo je u turskim vremenima i doživelo je vrhunac između dva rata u 20.veku. Arheološka istraživanja i restauratorski radovi su preduzeti između 1960. i 1982.godine u sklopu radova na kompleksu Starog Rasa i manstira Sopoćani. Zajedno sa njima je i ovaj manastir proglašen delom svetske kulturne baštine 1979.godine.

Sistematska obnova celog manastira počela je u proleće 2001.godine. Vladika Artemije je već poslao trojicu monaha u Đurđeve stupove da nadgledaju obnovu i izgradnju novih konaka. U prvoj fazi biće izgrađen konak za monahe sa kapelom. Kasnije se očekuje da će početi obnova same crkve prema postojećim projektima.

Nase kulturno blago u slikama:


[Samo registrovni korisnici mogu videti linkove. Kliknite ovde da se registrujete...][Samo registrovni korisnici mogu videti linkove. Kliknite ovde da se registrujete...][Samo registrovni korisnici mogu videti linkove. Kliknite ovde da se registrujete...][Samo registrovni korisnici mogu videti linkove. Kliknite ovde da se registrujete...][Samo registrovni korisnici mogu videti linkove. Kliknite ovde da se registrujete...][Samo registrovni korisnici mogu videti linkove. Kliknite ovde da se registrujete...][Samo registrovni korisnici mogu videti linkove. Kliknite ovde da se registrujete...][Samo registrovni korisnici mogu videti linkove. Kliknite ovde da se registrujete...][Samo registrovni korisnici mogu videti linkove. Kliknite ovde da se registrujete...][Samo registrovni korisnici mogu videti linkove. Kliknite ovde da se registrujete...][Samo registrovni korisnici mogu videti linkove. Kliknite ovde da se registrujete...][Samo registrovni korisnici mogu videti linkove. Kliknite ovde da se registrujete...][Samo registrovni korisnici mogu videti linkove. Kliknite ovde da se registrujete...][Samo registrovni korisnici mogu videti linkove. Kliknite ovde da se registrujete...][Samo registrovni korisnici mogu videti linkove. Kliknite ovde da se registrujete...][Samo registrovni korisnici mogu videti linkove. Kliknite ovde da se registrujete...][Samo registrovni korisnici mogu videti linkove. Kliknite ovde da se registrujete...][Samo registrovni korisnici mogu videti linkove. Kliknite ovde da se registrujete...][Samo registrovni korisnici mogu videti linkove. Kliknite ovde da se registrujete...]