Odg: Nasa kulturna bastina
Beočin
[Samo registrovni korisnici mogu videti linkove. Kliknite ovde da se registrujete...]
Manastirska crkva je posvećena prazniku Vaznesenja Hristovog. Nema pouzdanih podataka o vremenu osnivanja manastira. Prvi put se pominje u turskim dokumentima 1566-67, kada je imao malu jednobrodnu crkvu, za koju se pretpostavlja da je bila sagrađena pod uticajem tradicionalne arhitekture. U Austro-Turskim ratovima, manastir je oštećen i napušten. Posle Velike seobe Srba, manastir su obnovili izbegli kaluđeri manastira Rače, između 1697-99. Isti monasi su 1708. sagradili privremenu crkvu od drveta.
Današnja manastirska crkva je izgrađena 1732. i 1734, a trospratni zvonik uz zapadnu fasadu crkve sagrađen je 1762. Manastirski konaci, koji su građeni između 1728. i 1771, okružuju crkvu sa južne i zapadne strane. Manastirski kompleks je potpuno obnovljen 1893, a manje izmene izvedene su 1921. Ikonostas u manastirskoj crkvi slikali suDimitrije Bačević, Janko Halkozović i Teodor Kračun, u šestoj i sedmoj deceniji 18. veka. U neposrednoj blizini manastira, istovremeno kad i crkva, sazidana je stara kapela. Nova, današnja kapela sagrađena je 1905. prema projektuVladimira Nikolića. U drugom svetskom ratu, manastir je opustošen, ali su građevine ostale neoštećene.
Odg: Nasa kulturna bastina
Crna reka (Kosovo)
[Samo registrovni korisnici mogu videti linkove. Kliknite ovde da se registrujete...]
Manastir Crna reka nalazi se na tromeđi između Kosovske Mitrovice, Rožaja i Novog Pazara, u ataru sela Ribariće. Udaljen je od Ribarića oko dobar sat pešačkog hoda ili 15-ak minuta kolima. Podignut u pećini kanjona Crne Reke na obroncima Mokre Gore, manastir je jedinstvena arhitektonska celina u našoj zemlji, pa i šire.
Manastir je monaška isposnica usred planina Južne Srbije, smeštena u klisuri Crne Reke. Potiče iz trinaestog veka kada je sagrađena jedna omanja crkva u jednoj velikoj pećini iznad korita Crne Reke. Uskoro su monasi sazidali svoje ćelije oko crkve, ozidali pećinu i podigi mali drveni pokrtni most preko suvog korita reke. U petnaestom veku u manastiru je živeo čuveni podvižnik Sv.Joanikije sa svojim monasima. Svetitelj je kasnije prešao u područje Drenice gde se danas nalazi manastir Devič. Crne Reka je bila dugo vremena napuštena. Tek 1979. godine današnji Episkop raško prizrenski g.Artemije nastanio se u pustom manastiru i oko sebe ubrzo okupio mlado bratstvo. Episkop Artemije je uz pomoć crnorečkih monaha postepeno obnovio i ostale muške manastire raško - prizrenske eparhije. Danas u manastiru živi osam monaha koji se bave molitvom, ikonopisom i duborezom.
I pored sve svoje izuzetne lepote i znamenitosti, manastir Crna Reka je dugo bio skoro nepoznat van svoje uže okoline. Tek danas, izgradnjom mosta na jezeru u Ribariću i popravkom prilaznog puta,manastir kao redak dragulj naše srednjovekovne kulture izlazi iz anonimnosti u kojoj tavori već punih 700 godina.
Odg: Nasa kulturna bastina
Esfigmen
[Samo registrovni korisnici mogu videti linkove. Kliknite ovde da se registrujete...]
Ime manastira Esfigmen potice od grčke reci Sphigmeno što znači stisnuti, jer izgleda kao da je stisnut između dve planine. Drugi kažu da je ime dobio po osnivaču koji je imao tanak konopac oko vrata (Sphigmenos).
Po tradiciji, manastir(koji slavi Hristovo vaskrsnuće) su sagradili Teodosius Mikros i njegova sestra, kraljica Poulheria (408-450),koja je bila Marcianova žena. Kasnije je na manastir pala velika stena sa planine i razrušila ga. Ruševine starog manastira su pola kilometra dalje od današnjeg. Novi manastir je podignut krajem Xveka ,od monaha iz starog manastira.
Prvi pisani dokument o manastiru je pismo Paula Kseropotamitskog iz 1001. godine. Kratko vreme u XIV veku iguman je bio poznati Gregori Palamas, koji je kasnije postao solunski Arhiepiskop. Dva puta u XVI veku gusari su rušili i pljačkali manastir, ali je on nanovo podignut.U XVII veku je pao u zaborav, ali dobija pomoć iz Rusije kao i od drugih pravoslavnih hrišćana koji su pomogli da manastir bude obnovljen.
Za vreme grčke revolucije 1821.godine Turci su naneli mnogo štete ovom manastiru. Od 1850-1858 mnogo novih ćelija je podignuto. Pored glavnog hrama tu su još i 8 kapela. Poznati monah Antoni Pecerski, osnivač poznatog manastira Lavra u Kijevu, živeo je u ovom manastiru tokom XI veka. On je doneo motive manastira u svoju zemlju i postao osnivačruskog manastirskog izgleda. Danas, je on poznat kao svetac.
Biblioteka sadrži 320 rukom pisanih dokumenata, od toga 75 na pergamentu. Jedan je obrisan i ponovo napisan. Neki od njih imaju odlične minijature koje potiču čak i iz XI veka. Takođe, tu je i 2500 štampanih dokumenata. Blago manastira sadrži krst Pulherie, izvrsnu mozaik-ikonu iz XIII veka, minijaturne ikone, liturgijske objekte, sciptre, krstove,razne mošti, nekoliko veoma vrednih dokumenata, jedan deo Napoleonovog šatora iz Egipta i drugo.
Odg: Nasa kulturna bastina
Dajbabe (Crna Gora)
[Samo registrovni korisnici mogu videti linkove. Kliknite ovde da se registrujete...]
Dajbabe je pravoslavni manastir posvećen Uspenju Bogorodice i nalazi se nedaleko od Podgorice u blizini sela po kojem je dobio ime.
Osnovan je 1897. godine i kao prostor za crkvu je korišćen prirodni oblik pećine. Kasnije je pećina proširivana, da bi se dobio oblik osnove crkve, sa pomoćnim kapelama. Jedini vidljiv deo crkve je izvan pećine i to je prostrani ulazni trem sa dva zvonika.
Unutrašnjost manastira je oslikao njen ktitor kaluđer Simeon Popović prilagođjavajući scene prirodnom obliku stena i na njegovom uređenju je radio sve do svoje smrti 1941.
Odg: Nasa kulturna bastina
Hopovo
[Samo registrovni korisnici mogu videti linkove. Kliknite ovde da se registrujete...]
Osim što je materijalno dobro stajao, manastir Novo Hopovo uvek je bio i jako kulturno središte, izvesno vreme i sedište episkopa. Staro Hopovo počiva u šumi kao nemi svedok istorije.
Kako o vremenu gradnje manastira tako i o njegovom osnivaču postoji više verzija. Po tronoškom rodoslovu manastir je osnovao slepi Stefan Branković (1420-76). S druge strane Žitije srpske despotice Angeline, kao osnivača navodi despota Đorđa Brankovića (Maksim) i to u vremenu od 1496. do 1502. godine. Po tome izvoru manastir Novo Hopovo jeste njegova prva zadužbina. Danas se zvanično smatra da je manastir zadužbina despota Đorđa Brankovića. Manastir se u putopisu Stefana Gerlaha (1573-78) pominje kao mesto gde postoji monaška škola. Crkva (oltar i naos) je po prvi put oslikana 1608. godine. Ne zna se ko su bili autori, ali se pretpostavlja da su to bili neki slikari iz Svete gore. Upečatljiv je primer slike "Pokolj vitlejemske dece" koja je u potpunosti preuzeta sa iste takve freske u Katolikonu crkve manastira Lavra. Čini se da su te freske bile i pozlaćene, međutim vremenom pozlata je ili propala ili bila ostrugana.
Monasi iz Novog Hopova su često odlazili u Rusiju po pomoć. Da su tamo ne samo rado primani već i veoma cenjeni vidi se iz gramate (povelje) koju su dobili 1641. godine od ruskog cara, da novohopovski monasi (bilo ih je tada šezdesetak) mogu svake sedme ili osme godine dolaziti za pomoć u Rusiju. Manastir je teško stradao 1684. i 1688. godine od Turaka i tada su monasi sa moštima sv. Teodora Tirona bežali u Šabac (bilo ih je preko sto), a onda u manastir Radovanšticu.
Jedan zapis iz 1771. godine tvrdi da je u to vreme manastir bio okružen konacima sa sve četiri strane. Upravo od tada konaci imaju svoj današnji barokni izgled.
Zvonik je zidao majstor Vencl Novak iz Petrovaradina, a dovršio ga Facel Nikolaus. Prilikom gradnje kada su majstori došli već do trećeg sprata, episkopu Sofroniju on se učinio uzak i mali, pa je bio kompletno srušen i ponovo zidan. Na zvoniku u visini prvog sprata nalazi se mala kapela. Danas zvonik ne postoji jer je tokom II svetskog rata srušen.
Na žalost danas od ikona ima veoma malo - od ukupno 61 ikone spaseno ih je od ratnih razaranja tek 19. Novo Hopovo je negovalo kult sv. ratnika Teodora Tirona i u njemu se danas ispred oltara u jednom, velikom kivotu čuvaju njegove mošti. U drugom svetskom ratu manastir je porušen, ikonostas demontiran i oštećen, a pokretni materijal odnesen. Na rekonstrukciji crkve radi se od 1949. U toku obnove otkriven je 1953-60. stari živopis. Arheološka istraživanja 1978-79. godine otkrila su ostatke jedne od starijih crkvenih građevina. Slava manastira Novo Hopovo je Prenos moštiju sv. Nikole - 22. (9.) maj.
Odg: Nasa kulturna bastina
Jazak (Fruška Gora)
[Samo registrovni korisnici mogu videti linkove. Kliknite ovde da se registrujete...]
Manastirska crkva je posvećena sv. Trojici. Manastir je osnovan 1736. ktitorstvom bogatih građana Novog Sada, Baje, Osijeka, Šida i Šašinaca. Crkva sa tradicionalnim arhitektonskim oblicima srednjovekovne srpske sakralne gradnje završena je 1741. Visoki barokni zvonik izgrađen je 1803. Prostrani manastirski konaci građeni su između 1736. i 1761. Ikonostas je slikao Dimitrije Bačević 1769. Manastirski kompleks je obnovljen između 1926. i 1930.
U Drugom svetskom ratu stradali su samo manastirski konaci. Manastir je delimično obnovljen.
Odg: Nasa kulturna bastina
Iveron
[Samo registrovni korisnici mogu videti linkove. Kliknite ovde da se registrujete...]
Za vreme godina cara Mihaela Paleologosa, monasi nisu želeli da odbace svoju religiju, kao što su latini to od njih zahtevali. Nakon što su ubijeni, bačeni su u more. Nešto kasnije Katalanci su upotpunili katastrofu. 1357 manastir je postao grčki( pre toga je bio gruzijski) ukazom patrijarha Kalistosa, ne samo zbog broja grčkih monaha, već i zbog intelektualnih problema koje su im stvarali gruzijski monasi. Aprila 1865. je potpuno izgoreo osim glavnog hrama, ali zahvaljujuci požrtvovanosti monaha je obnovljen.
Glavni hram podigao je gruzijac George Varasvatse 1030., a ikone na zidovima su naslikane u periodu od 16. do 19. veka. Ikone na zidovima nisu samo ikone svetaca, već i poznatih filozofa kao Sofokle, Platon, Plutarh, Aristotel itd.
Za vreme grčke revolucije 1821. manastir je prodao veliki deo svog blaga u cilju pomoći grčkim pobunjenicima. Poslednji gruzijski monah je umro 1955. godine. U Iveronu je drugačije vremensko računanje nego u ostalim manastirima. Zasniva se na Haldeon vremenskom sistemu, koji je baziran na zalasku sunca.
Manastir ima 17 kapela, među njima kapela Portaitise (vratarica) u kojoj se čuva istoimena čudotvorna ikona. Biblioteka je jedna od najvećih na Svetoj Gori, sadrži 2000 rukom pisanih dokumenata i oko 13000 štampanih. Od ostalih blaga izdvaja se ikona Portaitise, srebrni svećnjak po izgledu na drvo limuna, mantija patrijarha Gregorija petog, skiptar cara Cimiskog, deo svetog krsta, mošti mnogobrojnih svetaca itd.
Odg: Nasa kulturna bastina
Katedrala Svetog Tripuna (Crna Gora)
[Samo registrovni korisnici mogu videti linkove. Kliknite ovde da se registrujete...]
Katedrala Sv. Tripuna je najznačajniji spomenik srednjovjekovnog Kotora. Podignuta je 1166. godine na mestu na kome je početkom IX veka bila izgrađena manja preromanička crkva posvećena istom svetitelju. Katedrala je građena u duhu romanike kao trobrodna bazilika sa tri polukružne apside na istočnoj strani, kupolom nad centralnim travejem i sa dva visoka zvonika prislonjena uz zapadnu fasadu.
U razornim zemljotresima u XVI veku katedrala je pretrpela znatna oštećenja. U obnovi koja je usledila u periodu između 1584. i 1613. godine, unutrašnjost je dobila renesansno-barokni izgled, a tada je uklonjena i kupola. U zemljotresu 1667. godine srušeni su romanički zvonici koji su, zajedno sa zapadnim delom građevine, obnovljeni u baroknom stilu. Treća velika obnova katedrale izvedena je u novije vreme, između 1892. i 1908. godine. I konačno, u poslednjoj obnovi koja je usledila nakon još jednog razornog zemljotresa 1979. godine i koja je još uvek u toku, određenim elementima katedrale se vraćaju prvobitni izgledi.
Unutrašnjost katedrale je bila oslikana freskama u prvoj polovini XIV veka, od kojih su se sačuvali samo manji fragmenti u apsidi i na temenima lukova između brodova.
Katedrala poseduje vredne primerke mobilijara i umetničkih dela. Posebno se ističe visoki ciborijum iz druge polovine XIV veka, gotičke skulpture, četiri mermerna oltara iz XVIII veka i srebrna pozlaćena pala, remek delo srednjovekovnog kotorskog zlatarstva.
U riznici katedrale čuvaju se vredni primerci štafelajnog slikarstva, brojne relikvije i votivni predmeti, dela kotorskih zlatara, koja su nastajala u rasponu od XV do XX veka.
Odg: Nasa kulturna bastina
Krušedol (Fruška Gora)
[Samo registrovni korisnici mogu videti linkove. Kliknite ovde da se registrujete...]
Manastirska crkva je posvećena prazniku Blagoveštenja. Manastir je osnovao vladika Maksim sa svojom majkomAngelinom, uz pomoc vlaškog vojvode Jovana Njagoja, između 1509. i 1516.
Prilikom povlačenja Turaka iz Srema 1716, manastirski konaci su oštećeni, a crkva spašena. Obnavljanje manastira je počelo 1721. i završeno krajem šeste decenije 18. veka. Uz zapadno krilo konaka izgrađen je visoki barokni zvonik 1726, a između 1742. i 1750. obnovljena je crkva. Izgradnja četvorostranih manastirskih konaka završena je 1753.
U crkvi postoje dva sloja zidnog slikarstva. Stariji sloj su freske, slikane između 1543. i 1546, a drugi sloj su uzane zidne slike koje su nastale između 1750. i 1756. Na zapadnoj fasadi crkve je freska sa predstavom strašnog suda, nastala krajem XVII veka.
Ikonostas je komponovan od ikona iz četiri perioda. Najstarije su ikone apostola sa Hristom, Bogorodicom i sv. Jovanom Krstiteljem, rad iz polovine XVI veka. U Drugom svetskom ratu, manastir nije razoren, ali je opljačkana bogata i vredna manastirska riznica.
Manastir je obnovljen.
