Balkanski zuti zecar

Balkanski žuti zečar

Pored standardizovanih oblika i u kinološkom svetu zvanično priznatih rasa, postoji i populacija autohtonih rasa pasa goniča koja nije bila obuhvaćena prethodnim standardizacijama. Iako se to uvidelo neposredno posle priznavanja balkanskog goniča od strane Kinološkog udruženje FNRJ, 1954. godine oformljena je Komisija za autohtone rase. Ona je predložila da se usvoje standardi balkanskog trobojnog goniča, što je kasnije i učinjeno, i potom predložila standarde za balkanskog žutog goniča, balkanskog oštrodlakog goniča, posavskog oštrodlakog goniča, posavskog dugodlakog goniča, kao i za lakši tip istarskog goniča. Nažalost, komisija je ukinuta 1956. godine, pa se na daljoj standardizaciji i istraživanju više nije radilo. Sledeća inicijativa za standardizaciju balkanskog žutog i balkanskog oštrodlakog goniča pojavila se 1959. godine, na sastanku sudijske komisije, ali je i ovaj predlog odbijen (M. Urošević, Srpski i slični goniči, Beograd 2006).

Prve rodovne knjige


Iako predlozi pomenutih komisija nisu bili prihvaćeni, u dokumentima Jugoslovenskog kinološkog saveza ostalo je zabeleženo da je vođena rodovna knjiga za žute goniče kao posebnu rasu, a ne kao varijetet balkanskog goniča, kako se doskoro mislilo.
Prvi psi su upisani u ovu rodovnu knjigu 1954. i 1955. godine. Bili su izlagani na izložbama i smotrama, što je dokumentovano u katalozima sa tih manifestacija. Na drugoj republičkoj izložbi pasa, održanoj 18. septembra 1949. godine, bila su privedena 23 balkanska žuta zečara, dok u katalogu s Prve međunarodne izložbe pasa održane u Beogradu, 20. i 21. juna 1952. nalazi se upisano sedam balkanskih žutih goniča, i to tri mužjaka i četiri ženke. Rodovna knjiga koja je vođena za ove pse iz nepoznatih razloga nije zvanično zatvorena, a kad se tačno prestalo sa evidencijom i zašto, ne zna se zbog nepotpune arhivske građe.


Na osnovu podataka i rodovnika iz 1954. godine, koje je priložio Radovan Vujić, međunarodni kinološki sudija za goniče, kao i podataka lovaca s terena, tokom 2007. godine došlo se do saznanja da ova populacija pasa u Srbiji i dalje postoji. Ovi podaci poslužili su kao motiv da se ova populacija pasa u Srbiji detaljnije ispita. Istraživanje je započeto 2008. godine. Prema saznanjima, ovi psi rasprostranjeni su na delovima južno od Save i Dunava, obično u brdsko-planinskim krajevima Srbije. Najveće grupe pasa su na područjima Valjeva, Požege, Niša i Homolja.


Na nacionalnoj izložbi pasa u Valjevu, 1. maja 2008. godine, prikazana je grupa od 15 pasa, da bi na nacionalnoj izložbi u Požegi, 24. maja 2008. bila prikazana još jedna grupa od 10 pasa.


Pošto rodovna knjiga za ovu rasu nije zvanično zatvorena, u oktobru 2008. godine počela je evidencija i izdavanje uslovnih rodovnika za ove pse, pod nazivom srpski žuti gonič (šifra rase u rodovnoj knjizi Sžg). Do sada je upisano malo više od 300 pasa ove rase.

Eksterijerne karakteristike


Ispitivana populacija pasa pripada grupi kratkodlakih goniča koje je Franc Laska opisao 1905. godine na području Srbije. Žuti goniči su psi srednje veličine, snažni i izdržljivi, pravougaonog formata, glave srazmerne s telom. Njuška im je klinastog oblika, sa crno pigmentisanom nosnom pečurkom, a uši su viseće i srednje duge. Vrat je snažan, približno dužine kao i glava. Trup i leđa su pravilno razvijena i snažna. Grudni koš je približno 50 odsto visine grebena.


Na osnovu obavljenih istraživanja i publikovanih naučnih radova u periodu od 2009. do 2013. godine, uvidelo se da postoje razlike između populacija pasa ove rase u južnoj i zapadnoj Srbiji.


Eksterijerne karakteristike pasa u zapadnoj Srbiji: Prosečna visina pasa u grebenu, u populaciji mužjaka bila je 47,12 cm, a interval varijacije od 44,5 do 51 centimetar. Prosečna visina ženki bila je 45,45 cm sa varijacijama od 43 do 49 centimetara. Dužina psa je eksterijerna mera koja zajedno s visinom određuje veličinu jedinke. Prosečna dužina mužjaka je 57,85 cm sa intervalom varijacije od 55 do 62 cm, a prosečna dužina ženki je 53,25 cm, sa varijacijama od 49 do 57,5 centimetara. Prosečna dužina glave mužjaka je 23,19 cm, sa variranjem od 22 do 25 cm, prosečna dužina nosnika je 11,24 cm, a dužina lobanje 12,5 centimetara. Nosnik sa svojom prosečnom dužinom učestvuje u dužini glave kod mužjaka sa 48 odsto, a prosečna dužina lobanje sa 52 odsto. Kod ženki prosečna dužina glave je 21,8 cm, prosek dužine nosnika je 9,9 cm, a dužina lobanje 11,9 centimetara. Nosnik sa prosečnom dužinom kod ženki učestvuje sa 45 odsto u dužini glave, a prosečna dužina lobanje sa 55 odsto.


Eksterijerne karakteristike pasa u južnoj Srbiji: Rezultati istraživanja pokazali su da je srpski žuti gonič sa ovog područja pas snažnog kostura, pravougaonog formata. Prosečna visina mužjaka u grebenu je 54,97 cm, sa varijacijama od 48,5 do 64 cm, dok je srednja vrednost visine ženki 49,38 centimetra. Dužina pasa je 16,2 odsto veća od visine u grebenu. Interval varijacije visine je veliki, a na ovu osobinu znatno utiču uslovi u kojima se psi gaje. Dužina glave je u proseku 23,57 cm, pa je interval ove varijacije, kao i njen koeficijent manji, zbog čega ova osobina malo varira, kao i međusobni odnos lobanjskog i ličnog dela.

Odlakanost i boja


Dlaka je kratka, glatka, sjajna i prilegla uz telo, sa dobrom poddlakom. Boje su žute do žuto-crvene. Kod manjeg broja pasa javljaju se bele oznake na glavi, grudima, šapama, prednjim delovima nogu i vrhu repa. Za razliku od srpskog goniča, žuti nema nijednu crnu oznaku na telu.


Interensantno je da štenci po rođenju imaju maslinastozelenu boju koja za mesec i po do dva prelazi u žutu.

Temperament
Srpski žuti gonič je prvenstveno lovački pas, vrlo inteligentan i istrajan u lovu. Ima urođen instinkt za lov, što može biti problem ako imate još nekog kućnog ljubimca. Sitnije životinje doživljava kao plen i vrlo je verovatno da će ih juriti.

Dobro zdravlje
Spada u vrlo zdrave i otporne rase. U literaturi nisu zabeleženui slučajevi ozbiljnijih oboljenja naslednog karaktera. Češće se pojavljuju različite povrede koje se dešavaju tokom lova.

Bez standarda
Za srpskog žutog goniča još uvek ne postoji zvanično napisan standard, koji je dostupan kinološkoj javnosti. Do sada su obavljena eksterijerna istraživanja obe populacije i rezultati su objavljeni u nekoliko naučnih radova, koji su publikovani u zemlji i inostranstvu. Istraživanja je sproveo Centar za očuvanje autohtonih rasa. Izrada zootehničke studije je započeta i do sada su obrađeni podaci pasa iz zapadne Srbije.


Prema karakteristikama, srpski žuti gonič bi spadao u rase 6. grupe (goniči, tragači po krvi i srodne rase), sekcija 2 (goniči srednjeg rasta).


Dr vet. Darko Drobnjak/ZOV